گر عاشق صادقی ز مردن نهراس!

اول قرار نبود عاشقان را بکشند / 
بعدا قرار شد عاشقان را بکشند
...

(ببخشد دیگه گاهی اوقات یه ناهماهنگی هایی پیش میاد!)

از گرفتاری های انسان تا گرفتاری های کلاغ

این چند روز بی نهایت فشار رویم، بله دقیقا رویم بوده و هست! آمادگی مصاحبه دکتری، آزمون اسما، نوشتن پایان نامه، اتمام واحدهای خنده دار تلنبار شده از قدیم و کارهای اداری مربوط به آن و ...

الان تنها آرزویم این است که پلک بزنم و ببینم جمعه هفته بعد است! ولی ای دریغ که هر وقت نیاز داری زمان تندتر بدود، انگار از همان آن و همان لحظه، عقربه ها دست به دست هم می دهند و بنا را بر لج بازی و ریش ریش کردن روح و روان آدمی می گذارند. تا جمعه دیگر ۹ روز باقی مانده، با احتساب ۲۴ ساعت در شبانه روز و با احتساب ۶۰ دقیقه هر ساعت، معنایش این است که عقربه قدبلند این ساعتی که در اتاق نصب کرده ام باید سیییییززززززددددهههه هززززااااررر مرتبه بی خود و بی جهت دور کامل را بچرخد. واقعا باور نکردنی است!! از موقعی که شروع به نوشتن کردم فقط ۱۰ دور چرخیده و هنوز حدود ۱۲۹۰۰ دور باقی مانده!! چرا این قدر دیر می گذرد؟! باورتان بشود یا نه این چند روز حتی در خواب هم به کارها فکر می کردم، اصلا انگار دو سه هفته ای هست نخوابیدم، یعنی زمان برایم قطع نشده و کلا در حال استمرار و امتداد یک سری فعالیت ها بودم، گاهی با هوشیاری بالا و گاهی با هوشیاری کمتر... خلاصه خسته ام و کاش  می شد پناه بببرم به آغوش سفر و حسابی خستگی در کنم بی دغدغه فردا و پس فردایی که هزار هول و هراس داشته باشم.

از این ها بگذریم، امشب موقع برگشت به خوابگاه، در همین کوچه کناری، صدای غرش خون آلود گربه ای آمد، (مطمئن نیستم گربه ها توانایی غرش کردن دارند، اما به هر ترتیب من آن جا بودم و آن گربه واقعا داشت غرش می کرد!! فلاسفه بارها فرمایش کرده اند که شرط امکان، وقوع است.) و فقط ثانیه ای بعد صدای ناله و مویه های پرنده خردسالی که دل سنگ را در کسری از ثانیه مذاب می کرد بلند شد. دوست حیوان دوست ما -حسن- جستی زد و به گربه نهیب پخی زد، خلاصه لقمه جفت وجوری که با هزار زحمت آماده اش کرده بود را انداخت و فرار کرد. اقبال بد ما پرنده نه یاکریم -به قول ما مشهدی ها موسی کوتقی- بود و نه گنجشک، بل یک بچه کلاغ سیاه بود که تپش قلبش را هم می شد دید! هر ۳ نفرمان گفتیم این چه کاری بود ما کردیم؟! نظم طبیعت را به هم زدیم! بلاخره همه حیوانات رزق و روزی دارند و می خورند و خورده می شوند، گربه که انگار زبان آدم ها را می فهمید و می دید که مناسبات به نفعش رقم خورده، دوباره سروکله اش پیدا شد و نیم نگاهی به کلاغک قصه ما که حالا در دستان دوستمان حسن بود، انداخت.... اما ای دریغ که انسان، حیوانی بس غیرقابل پیش بینی است! عقل مان دستور می داد ولی تن و بدنمان هیچ جوره اطاعت نمی کرد که کلاغک بیچاره را تقدیم آن گرگ گربه سیما و کفتارخو کنیم. اما اگر نگهبان خوابگاه پرسید چیست چه بگوییم؟! بگوییم می خواهیم کلاغ بزرگ کنیم؟! به هر حال در طول مسیر به جوانب مختلف کارمان فکر کردیم و ایده های مختلف را اندازبرانداز کردیم، حتی به دنبال چند تا کرم کوچک بودیم تا کلاغک بخورد و از گرسنگی نمیرد، نمی دانم چرا خورده شدن کرم توسط کلاغ  اصلا ناراحت کننده نیست و به هیچ جای ما حتی به هیچ جای این دوست حیوان دوستمان حسن نیز نمی باشد، اما خورده شدن کلاغ توسط گربه را برنمی تابیم، نمی دانم شاید کرم ها خیلی حیوان های خوبی نیستند یا شاید چون گربه های سیاه همان‌ انسان ها و اجنه گناهکار و ظالمی هستند که تبدیل به گربه شده و همان بهتر که بروند بمیرند....

خلاصه که کلاغ کوچولو الآن در تراس اتاق ماست و صدای واغ واغش پدر ما را درآورده، لیاقتش همان بود که می گذاشتیم گربه نوش جانش کند، اه.

رهیافتی در بازتبیین مردانگی/زنانگی

برای مطالعه راحت تر، فایل پی دی اف را از اینجا می توانید دانلود کنید.

جهان و جامعه حاصل ترکیب دو نیروی متکامل اند؛ عنصر مردانه و عنصر زنانه که در تفاوت و پیوند با یکدیگر معنا می یابند؛ البته این دو نیرو، دو شکل ایده آل هستند، دو نوع ناب (1)، نه دو واقعیت بیرونی یا نه حتی دو مفهوم قابل تطبیق به مصادیق خارجی نظیر مرد و زن. هدف از طرح ریزی این دو نیرو، تقسیم جهان به دو بخش نیست، بلکه همان طور که گفته شد بازیابی دو صورت ذهنی برای شناسایی هستی است؛ بنابرین مرد در بیرون، وجوه مردانه و وجوه زنانه دارد و بالعکس. در واقع هر چیزی در بیرون ترکیبی از این دو مولفه است؛ این همان تعبیری است که یونگ از «آنیما» (2) و «آنیموس» (3) دارد؛ آنیما، تجسم گرایش های وجودیِ زنانه در مرد است. آنیموس، عبارت است از ته نشست همه تجارب از مرد در میراث روانی یک زن. یونگ این مفاهیم را در نظام آرکِ تایپ (کهن الگو) های خود بسط می دهد و می توان (باید) این الگو را درباره مفاهیمِ نوع ناب گونهِ مردانگی/زناگی در جامعه نیز به کار بست.

یکی از مهم ترین ریشه های معرفتی فرودست دانستن و فرودست ساختن زنان، دوگانه فاعلیت/انفعال و همتراز دانستن آن با دوگانه مردانگی/زنانگی است. این فهم در طول تاریخ بسط پیدا کرده و ساختارهای اجتماعی، معرفتی مختلفی را شکل داده که برایند همه آنان نسبت دادن آشکار یا پنهان نوعی ضعف/انفعال به زنان و زنانگی است. منشأ قائل شدن به چنین معنایی برای زن و زنانگی، نگرش خاصی به بدن و رابطه جنسی است؛ در این نگرشِ مردانه، زن از بُعدِ نداشتن نسبت به مرد تعریف می شود، نداشتن دستگاه تناسلی مردانه. پس با الگوی دوگانه «اصل و فرع» مواجهیم؛ زنان، گویی شبیه معلولین، نقصی دارند یا به عبارت دیگر فاقد کمالِ لازمی هستند. در واقع مرد چیزی دارد و زن ندارد، این تصورِ ایستا و ذات گرایانه از مردانگی و زنانگی است و امتداد یافتن این فهم از رابطه جنسی برداشت می شود؛ بدین صورت که رابطه جنسی نیز به کنش گری و فاعلیت مرد و پذیرش و انفعال زن تعریف می شود؛ فلذا مردانگی یک پیروزیِ سلحشورانهِ تمام عیار و زنانگی یک باختِ نرمِ ناگزیر است. (4) این فهم باعث روا داشتن سلطه و تبعیض مردانه خواهد شد.

اما اشکال این فهم و تقسیم بندی چیست؟ مسئله اینجاست که ادعای یافتن حقیقت و اعتبارِ معرفتی را داریم که علیه نیمی از حقیقت و معرفت است. چنان که نیچه ما را نسبت به این احتمال هشیار می کند: «اما اگر حقیقت زن بود چه؟! آیا این ظن نخواهد رفت که فیلسوفان همگی تا بدان جا که اهل جزمیت اند، در کار زنان سخت خام بوده اند؟! آن جدی بودن هولناک، آن پیله کردن نابهنجار که بنا به عادتشان تاکنون به این شیوه سراغ حقیقت رفته اند، مگر همه وسایلی ناشیانه و نامناسب برای نرم کردن دلِ یک زن نبوده است؟! و شکی نیست این زن را تا کنون به چنگ نیاورده اند...»

این تصور باید اصلاح شود. نمی توان و نباید مردانگی را برابرِ «داشتن» و زنانگی را برابرِ «نداشتن» قلمداد کرد، بلکه مرد به گونه ای «دارد» و زن به گونه دیگری؛ پس در اینجا با دو «داشتن» متفاوت مواجهیم، نه «داشتن» و «نداشتن»؛ زنانگی برابر است با شکلی خاص از فاعلیت و کنش گری، چنانکه مردانگی نیز شکلی خاص از فاعلیت و کنش گری است. بنابرین دوگانه های جدید ما فاعلیتِ زنانه/فاعلیتِ مردانه در برابر انفعالِ زنانه/انفعالِ مردانه است؛ نه این که فاعلیت به مردانگی و انفعال به زنانگی نسبت داده شود، بلکه انفعال نیز می تواند صورت مردانه یا زنانه داشته باشد، چنانکه فاعلیت. هستی با تکامل و اتحادِ این دو کنش گری و فاعلیت است که بقا یافته و به مقصدی حرکت می کند؛ رابطه صحیح جنسی تجلی پیوند و اتحادِ دو نیروی هم‎عرض و متکامل هستی است که به سرانجام می رسد و میان‎کنشِ (5) دو نیرو، غایت مند است و تولد را به وجود می آورد. (6) فرزند یا مولود حاصل کنش گری هر دو نیرو به شکل برابر هستند و در آن اصل و فرع وجود ندارد. نکته قابل تأمل این که فرزند و ولادت، نتیجه دو زن و مرد نیست، زن و مرد تا قبل از این که به تولید برسند، «زن» و «مرد» هستند و تنها به شرطی می توانند تولید کنند و خود را در هستی امتداد دهند، که از «دو» تبدیل به «یک» شوند. درست در همان لحظه ای که متحد شده و دوئیتشان از بین برود و هر کدام در دیگری محو شوند، گویی در همان لحظه تبدیل به موجودی جدید می شوند که این موجود جدید، می تواند تولید کند و خود را در قالب این تولید و تولد، امتداد بدهد.

باید توجه داشت بین دو مفهوم مردانگی/زنانگی، خطی تقسیم کننده وجود ندارد، یعنی آن ها دو مجموعه جدا با اجزایی متفاوت نیستند، بلکه مردانگی و زنانگی شبیهِ دو مجموعه با نقاطی یکسان و انتظام و سیری متفاوت اند. رئوس در هر دو مجموعه یکی است؛ نقطه عزیمت، نقطه پایان و سیری که در مابین طی می شود، متفاوت است. (7) ایده آنیما و آنیموس می خواهد به همین نکته اشاره کند. در برابر مرزبندی های متعینی که خطی غیرقابل عبور بین دو نیرو می کشد و هر خصوصیت را به صورت مکانیکی به یکی از این دو نیرو نسبت می دهد، طرح یونگ با قائل شدن روحِ زنانه برای مردان و روحِ مردانه برای زنان، این فاصله را طی کرده و الگوی سیال و منطبق تری ارائه می کند که در آن معنای مردانگی و زنانگی، نه با تفاوت در داشتن و نداشتن برخی مولفه ها، بلکه با انتظام و روابطِ متفاوت میان مولفه های یکسان مشخص می گردد.

عصر سرمایه داری، عصر زنانگی (8) است؛ با غلبه عنصر زنانه، عنصر مردانه طرد و نفی می شود و دقیقاً از همین لحظهِ فقدان، جستجو و تلاش برای بازیابی آن به صورت ساختاری-همگانی آغاز می شود، پس با غلبه عنصر زنانه و همگانی شدن آن، مردانگی به دلیلِ دور از دسترس بودن از طرفی و موردِ نیاز بودن جهتِ تکامل از طرف دیگر، به مثابه برگ برنده در نظر گرفته می شود؛ بنابرین سرمایه داری نه تنها علیه مردسالاری نیست، بلکه به وسیله روحِ زنانه خود، مردانگی را در جایگاهی والا قرار می دهد. با طرد و نفی عنصر مردانه، عنصر زنانه نیز معنای خود را از دست داده و به مثابه یک دال تهی از معنا در می آید؛ چرا که در نظام مفهومی ذهنی-زبانی، معنای هر دال از روابط معنایی آن با دال های دیگر -خصوصاً رابطه تقابلی دوگانه- به دست می آید. (9) بنابرین اصالت قائل شدن یا نفی هر کدام از این دو رکن یا نفیِ اساسِ این دوگانگی، موجب اختلال در تعامل این دو نیرو و فروپاشیِ نظامِ مفهومیِ ایستاده ایِ خواهد شد که تا قبل آن وجود داشت. برخلاف ادعای پساساختارگرایی، نفیِ اساسِ دوگانه، رسیدن به نوعی وحدت را نتیجه نمی دهد، بلکه باعث معلق بودگی و رها شدن، و در نتیجه بی ترجیحی و بی معنایی می شود.

برای مطالعه راحت تر، فایل پی دی اف را از اینجا می توانید دانلود کنید.

این ایده اساساً منشائی الاهیاتی دارد؛ پروردگار متعال در قرآن کریم می فرماید: «وَ مِنْ کُل‏ شَیْ‏ءٍ خَلَقْنا زَوْجَیْنِ لَعَلکُمْ تَذَکرُونَ‏» (ذاریات، 49) ما هر چیزی را از دو زوج آفریدیم شاید شما متذکر شوید. «سُبْحانَ الذی خَلَقَ اْلأَزْواجَ کُلها مِما تُنْبِتُ اْلأَرْضُ وَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ مِما لا یَعْلَمُونَ‏» (یاسین، 36) منزه است کسی که تمام زوجیت ها را آفرید، از آنچه زمین می رویاند و از خود آنان و از آنچه نمی دانند. مبنای فرمی خلقت (انتظام)، زوجیت است، بنابرین فقط در حالت زوج بودگی است که چیزها بروز و ظهور خلقی دارند. زوجیت نقطه فرضی ابتدایی خلقت است و درست در مرتبه بعدی، این رابطه دوگانه، به رابطه ای سه وجهی تبدیل می شود و زوجیت باعث تولید و حرکت خلقت می شود. نکته مهم این که نمی توان گفت دو رأس وجود دارد و رأس سومی افزوده می شود؛ بلکه با افزوده شدن رأس سوم، دو رأس پیشین نیز معنایی جدید و متفاوت می یابند؛ فلذا مرد/زن در قالب پدر/مادر بازتولید می شوند. پس در رابطه زوجیت، این فقط مولود نیست که به وجود می آید، بلکه خودِ زوج نیز تبدیل شده و تولد می یابد. به عبارت ساده در هر تولید مثل، هم فرزند، هم پدر و هم مادر متولد می شوند. اگر می خواهیم الگویی برای تبیین جهان طرح ریزی کنیم، باید این دو نیرو را حتماً و الزاماً در پیوند با نتیجه برهمکنش‎شان در نظر بگیریم، نه یکه، منفرد و ایستا. بنابرین عملاً این پدر و مادر هستند که در هستی وجود دارند نه مرد و زن که در رابطه جنسی بین زن و مرد بازنمایی می شود.

لازمه زوجیت رو به دیگری داشتن است و اینجاست که عشق شکل می گیرد. زوجیت مقصدی دارد که فرزند است، پس سرشار از معنا و حس است، برخلاف خودارضایی که رو به خود است و معنایی ندارد و باطل است، هم چنان که رابطه با همجنس مقصد و نتیجه ای ندارد، معنای آن همان میل بالذات است و این صرفاً «میل» که مقصدی ندارد، ضدمعناست. عشق در همجنس گرایی به میل ختم می شود نه مقصد و معنا؛ همجنس گرایی یا خودارضایی به پیش نمی رود، نمی تواند حرکت ایجاد کند و هر چیزی که به پیش نرود، در خود فرو می رود.

امتدادِ خانواده و نقش ها و کارکردهای آن در سطحی وسیع تر و در ارتباط با سایر خانواده ها، جامعه را شکل می دهد؛ به عبارت دیگر جامعه به نوعی بازتاب خانواده و مناسبات آن در افقی دیگر است. رابطه پدر و مادر در خانواده به شکل پدرانگی و مادرانگی در جامعه امتداد پیدا می کند. خطایی که در چنین موضعی اتفاق می افتد، این است که تعریف مادرانگی/زنانگی در سطح خانواده را مبنا بگیریم و آن را با تعریف پدرانگی/ مردانگی در جامعه مقایسه کنیم. خطای رایجی که امروزه بسیار ذکر می شود، این که اولویت زن (مادر) را خانواده در نظر بگیریم و در نتیجه آن را متعارض با بازتولید اجتماعی خانواده یعنی جامعه در نظر بگیریم. در این انگاره خانواده و جامعه رو به روی هم هستند نه در امتداد هم، بنابرین مرد و زن باید بین این دو یکی را برگزینند و طبیعتاً به علت سابقه تاریخی، مرد به جامعه (دیگریِ خانه) و زن به خانه (دیگریِ جامعه) نسبت داده می شود.

اگر می گوییم کمال زن مادر شدن است، پس باید بگوییم کمال مرد نیز پدر شدن است، بنابرین نه تنها اولویت زن(مادر)، بلکه اولویت مرد(پدر) هم باید خانواده باشد. خانواده حاصل میان‎ذهنیت و میان‎متنیتِ (10) این دو است که در ادامه مسیر تعاملی و تکاملیِ این دو نیرو و امتدادِ این دو خط، در سطحی دیگر (و نه در موضعی دیگر)، جامعه را شکل می دهد. پدر و مادر باید در خانواده و در جامعه تعامل کنند، وگرنه اصلاً خانواده و جامعه به تنهایی شکل نمی گیرد؛ حضور پدر در خانواده و جامعه باید پدرانگی داشته باشد، و حضور مادر در خانواده و جامعه باید همراه مادرانگی باشد.

این که می گوییم حضور پدر باید پدرانگی داشته باشد، به این معنا نیست که نباید مادرانگی داشته باشد، بلکه نقطه عزیمت و تأکید را مشخص می کند، و همان طور که گفته شد، هم پدر باید خصوصیات مادرانه کسب کند و هم مادر، خصوصیات پدرانه؛ این امتداد همان بحثی است که یونگ مطرح می کند، آنیما و آنیموس، یعنی وجوه مردانه زنان و وجوه زنانه مردان که باید تربیت شود و تکامل یابد. پدرانگی یعنی مورد تکیه قرار گرفتن توسط دیگری؛ مادرانگی یعنی از خود گذشتن برای دیگری؛ (11) نقش زنانگی ایجاد بستر امنیت، آرامش، ثبات و سکون؛ و نقش مردانگی قوام بخشی است. قدرت زنانه افقی و قدرت مردانه عمودی است.

این متن در کنار 4 نوشتار دیگر، سعی در ارائه تصویر کلی تری از «هستی و ارتباط آن با سکسوالیته و خانواده» دارد. هر کدام از 4 متن دیگر را می توانید با کلیک بر روی عنوان آن، مطالعه بفرمایید: «آیا سیگار کشیدن برای زنان بدتر است؟» / «طغیان گر» / «آغوش مادرانه حقیقت یا آزادی؟» / «شطح مادرانگی»

برای مطالعه راحت تر، فایل پی دی اف را از اینجا می توانید دانلود کنید.

[1] در اینجا مقصود، ایده آل تایپ وبری است، یعنی بازسازی مفهوم بر اساس روابط درونی اجتماعی آن و فارغ از هرگونه ناخالصی؛ تأثر و پیوند بیرونی.

[2] روحِ مردانه زنان

[3] روحِ زنانه مردان

[4] بی سبب نیست که «توسعه» را نیز مردانه تلقی کرده اند، چرا که توسعه نیز بر مبنای همین نظمِ مرکز/اصل/متن در برابر پیرامون/فرع/حاشیه سامان می یابد و به عبارت دقیق تر خود این نظم را ایجاد می کند.

[5] interaction

[6] برخلاف رابطه نرمال، رابطه مقعدی یا دهانی دقیقاً معنایی برخلاف توضیحات پیشین دارد، رابطه ای یک طرفه، غیرانسانی و مبتنی بر نفی دیگری یا پذیرش آن به عنوان پیرامون/حاشیه/ضعیف/درجه دو یا ... که عملاً تفاوتی با نفی او ندارد.

[7] چنین نیست که مردانگی صرفاً شامل X و زنانگی شامل Y باشد، بلکه مردانگی و زنانگی شامل X و Y اند، در یکی از X به Y می رسیم و در دیگری از Y به X.

[8] در اینجا منظور از زنانگی، زنانگی به روایت سرمایه داری یعنی تسلیم پذیری در ملعبگی و میل به نمایش، مصرف و تنوع (در برابر میل به تولید و تعهد) است.

[9] تعرف الاشیاأ باضدادها؛ چیزها با دیگری شان شناخته می شوند.

[10] متن، هر اثرِ متجلی شده ذهن است که واجد معنا و مفهوم است و خوانده می شود، یعنی برداشتی از آن صورت گرفته و معنایی در ذهن خواننده خود خلق می کند، بنابرین متن، هر گونه تجسد عینی و امتداد ذهن از طریق نشانه ها و کنش ها در جهان محسوسات است.

[11] والدین برای فرزند محل امنیت هستند، او را به دنیا آورده اند، می توان به آن ها تکیه کرد و حتی از خود برای تو می گذرند. بنابرین اولین تصویر مفهومی خدا در ابتدای کار برای کودک در برخورد والدین بازتولید می شود.

سخت آزرده ام

من علیه فمینیست هایم، اما طرفدار مردسالاری سیاهی که بر تاریخ ما سایه افکنده هم نیستم؛

متجدد نیستم، اما دوست ندارم گذشته را حفظ کنم.

نوحه های حاج محمود کریمی و تلاوت حجرات و قاف مصطفی اسماعیل را با جان و دل گوش می دهم، اما با هر موسیقی غیرسخیف دیگری مشکل ندارم و into the wild اِدی ودر هم جز محبوب ترین موسیقی هایم است؛

به انقلاب اسلامی باور دارم، اما شدیدترین نقدها را هم به جمهوری اسلامی، مسئولینش، رهبر محترمش، صدر تا ذیلش دارم؛

قطعاً با مدرنیسم، پست مدرنیسم، اگزیستانسیالیم، مارکسیسم، سوسیالیسم، هگل، کانت، دکارت، نیچه، فروید، هایدگر و .... همراه نیستم امّا سعی می کنم همه شان را بخوانم و بفهممشان عزیز، نه این که بخوانم تا دشمی آگاهانه تر و نقدی عمیق تر بکنم، می خوانم تا بفهمم، وسیع تر شوم؛

حدود حیا و عفت را می فهمم و سعی می کنم رعایت کنم، اما با خانم ها هم گفتگو می کنم.

وبلاگ رهیافت فرهنگ مال من است، اما با حفظِ سمت روابط عمومی هلدینگ رسانه ای اسمارتیز!! هم هستم.

در راهیان نور روایتگری کردم، اما بسیجی نیستم!

از پدربزرگ ها و مادربزرگ ها نصیحت می شنوم، قصه زندگی شان را می شنوم و از این کار عمیقاً مشعوف می شوم، اما اگر به جان بچه ها بیفتم، کودک درونم از آن ها هم کوچکتر می شود.

هر وقت کسی تکه اول را دید، هزار کلمه نصیبم شد، هر وقت کسی تکه دوم را دید، هزار کلمه نصیبم شد، هر وقت کسی هر دو تکه را دید، دو هزار کلمه نصیبم شد!

از تو خواهش می کنم کمی صبر کنی و اول اسمم را بپرسی، شاید راهی برایم باز کردی تا فراتر از این دو تیغِ همیشگی که هر روز جسم و جانم را آزرده اند، زندگی کنم.

آیا سیگار کشیدن برای زنان بدتر است؟ آری.

میان رهیافتی به معنای زنانگی و ارتباط آن با دین، خانواده و جامعه

بدیهی است که «فعل» سیگار کشیدن چندان اهمیتی ندارد و موضوع بحث نیست، اما «کنش» سیگار کشیدن که متضمن معنای اجتماعی-تاریخی و در لایه های عمیق تر روان‎شناختی-دینی است، ماجرای دیگری دارد. سیگار کشیدن امر نمادین است، بنابرین باید آن را از منظرهای متفاوت خواند و فهمید.

مهم ترین و اساسی ترین نکته در این میان، نظم اجتماعی است؛ قائل بودن به جامعه و اصالت آن و جامعه نیز چیزی نیست جز نظم اجتماعی. منبع و منشأ تمام نظم ها و تمام ساختارهای اجتماعی، خانواده است و مبنای خانواده نیز مادر است. بنابرین مادرانگی (و زنانگی) به شکل نمادینی، دربردارنده جامعه است. مادر، اساس و رکن و ستون خانواده است، جامعه و خانواده دو روی یک سکه هستند با عملکردها و جایگاه هایی کاملاً مشابه. خانه، یعنی جایی که مادر در آن حضور دارد و رابطه بین زن و مرد در آن شکل می گیرد. «ام» یعنی مادر و «امت» یعنی بسط همان مادرانگی در اجتماع.

خانواده اساس شکل گیری «جامعه»، «اخلاق»، «دین»، «فرهنگ» و «تمدن» بر اساس مادرانگی و زنانگی است. نرم افزار جامعه، دین است. اگر کسی با خانواده تعارض پیدا کرد، حتماً و الزاماً با جامعه و دین که درست مثل خانواده مسببان «نظم» هستند، تعارض پیدا خواهد کرد. «اخلاق» وجه هنجاری نظم اجتماعی است و «دین» نیز جهان پدیداریِ اخلاق را به وجود آورده و مبانی آن را تأمین و تبیین می کند. «تمدن» به نظم اجتماعی و فرهنگ موجود، عینیت می بخشد و این ارواح را تبدیل به اجسام می کند تا تثبیت شود و بدین ترتیب هرگونه مقابله با آن و تلاش در جهت تغییر آن، سخت تر و دشوارتر می شود. همه این ساختارها بر مبنای «عقل منطقی» شکل می گیرد؛ عقل مفهوم ساز و انسان ابزار ساز. مبنای کار عقل نیز ذهن و زبان است که با تقلیل واقعیت، «مفهوم» ایجاد می کنند و «ارتباط» انسانی را ممکن می سازند. فروید از تمدن و ملالت های آن صحبت می کند، به نوعی ارجاع به انسان پیش از هبوط که بدون این چنین عقلِ مفهومی و بر مبنای غریزه عمل می کند.

جریان های پست مدرن/پساساختارگرا با همکاری نظام سرمایه سالار، هرگونه تعریفی از مردانگی و زنانگی را نفی می کنند؛ در واقع نه تنها با ایده «برساختنی دانستن چیزها» اعتبار اساسِ دوگانگی های مفهومی-زبانی را مورد تردید قرار می دهند، بلکه اساساً نیاز و لزوم هر گونه تقسیم متعین کننده بر مبنای مفهوم سازی عقلانی-منطقی* را زیر سوال می برند. نظم و ارتباط مسلتزم تعین است، چه این که ارتباط بین «دو» رخ می دهد، نه «یک». البته این «یک» نه «یک»ی است که قبل از دو و بعد از صفر می آید، بلکه یکی است که اصلاً عدد نبوده و قبل و بعدی هم ندارد، این یک در نتیجه بی تعینی به وجود می آید، به عبارت دیگر وحدت موجود را «یک» گفتیم و کثرتی در این وحدت نیست که «یک» و «دو» و ... بر آن صحت یابد. بنابرین با نفی مردانگی و زنانگی عملاً نوعی از بی تعینی به وجود می آید که -لااقل در ظاهر- هر امری صرفاً بر اساس «میل» و غریزه در برابر «معنا» که سابقاً از عقلِ مفهومی و ساختارهایی نظیر خانواده، دین و فرهنگ منبعث می شد، تبیین شده و اعتبار می یابد؛ نتیجه این که ارتباط با همجنس، غیرهمجنس و یا اصلاً هر موجود زنده یا غیرزنده دیگری تفاوتی از جهت اخلاقی-هنجاری نخواهد داشت و ساختار تحدیدی خاصی نیز نمی پذیرد، نه در اصل کنش و نه در چگونگی آن.

البته هر کنش اجتماعی معنای خاصی دارد که در بافتار و زمینه خاص اجتماعی آن معنا می شود، چه این که ممکن است در موقعیتی دیگر، سیگار اساساً ضدهنجار نباشد، اما در جامعه ما، سیگار کیشدن زنان، می تواند معنای نمادین بی توجهی یا طغیان علیه ساختار موجود را پیدا کند و ممکن است دامنه این اعتراض بنابر معنایی که کنشگر برای آن در نظر می گیرد و بنابر معانی ناخودآگاه آن که کنشگر نیز -علیرغم وجودِ و تأثیرگذاری جدی آن ها- وقوف و اطلاعی چندانی به آن ندارد، گسترده تر شده و نه تنها علیه نظم موجود، جامعه موجود، دین موجود، خانواده موجود باشد؛ بلکه اساساً تبدیل به نفی هر گونه فهمِ بر مبنای عقلِ مفهومی که لازمه اش حدگذاری، تقلیل، دوگانه سازی و نفی هر گونه ایده «حقیقت در لایه معرفت شناختی، نفی هر گونه نظم اجتماعی و طرفداری ضمنی از نوعی آنارشیسم و نفی «خانواده» و هر گونه الگوی شبیه خانواده در لایه اجتماعی و در یک کلام نفی «خدا» و «ایده خدا» شود.

خانواده فقط در دامن زن و به عبارت بهتر «مادر» است که شکل می گیرد و مادر منبع و منشأ تولید «اخلاق» در جامعه است. خانواده موجود عمیقاً نماینده و منشأ هر گونه نظم موجود است و ایده «خانواده» نیز نماینده ایده «نظم». سیگار کشیدن یا هر عمل غیراخلاقی دیگری (که این اخلاق-غیراخلاقی را هم همان جامعه تعریف می کند.) از زنان به مراتب خطرناک تر است، چرا که متولیان اخلاق علیه آن شوریده اند. شبیه پیامبری که علیه دین قیام کند، بنابرین اساسِ اخلاق و اساسِ نظم اجتماعی متزلزل می شود، در برابر سیگار کشیدن مردان صرفاً یک کنش اعتراضی در دامنِ این ساختار است.

منظور از آنارشیسم نه الزماً طرفداری از هرج و مرج، بلکه گرایش به نظم یا شبه نظمی به شدت نامتعین، سیال و نسبی و شخصی است، معنای فراگیری برای چیزی یافت نمی شود بلکه این فرد یا افراد مستقیماً با کنش هستند که معنا، ساختار و نظم آن را تعریف می کنند، یک نوع ضدمرکزگرایی؛ نتیجه این چنین حالتی صدالبته بی ثباتی و موقتی شدن چیزها نیز خواهد شد، در این حالت چیزی همیشگی وجود ندارد، پس چاره ای نیست که خود را تغییرات مداوم منطبق کنیم، «عمیق شدن» پیوندی ناگسستنی با «تعهد و همیشگی بودن» دارد، افراد به دومی «نه» می گویند و اولی را از دست خواهند داد. این جاست که مناسبات سرمایه سالاری نقش آفرینی می کند و جهان جدیدی را تعریف می کند مبتنی بر تکثر، تغییر، سرعت و در لحظه بودن، عشق جایش را به «کراش» می دهد، معنای عمیق رابطه جنسی به «جسم» تقلیل پیدا می کند، رسانه ها، خوراک، لباس و ... همه مناسبات در این جهان جدید، شکل جدیدی دارند. **

این متن قسمت دیگر مهم تری دارد که به زودی منتشر می شود.

* که مشخصاً امری مردانه است

** قصد نوشتار صحیح دانستن هر هنجار وساختار موجود و لزومِ حفظ آن نبود، بلکه ممکن است کاملاً برعکس هم صدق بکند. قصد من تبیین این فرایند بود.

*** این متن در دنباله سه متن دیگر نوشته شده: «طغیان گر» و «آغوش مادرانه حقیقت یا آزادی؟» و «شطح مادرانگی»

خاک را هایی و هویی کِی بُدی؟!

شکر، ایزد را که دیدم روی تو / یافتم ناگه رهی من سوی تو

چشم گریانم ز گریه کند بود / یافت نور از نرگس جادوی تو

بس بگفتم کو وصال و کو نجاح ؟! / برد این کو کو مرا در کوی تو...

از لب اقبال و دولت بوسه یافت / این لبانِ خشکِ مدحت گویِ تو

جست و جویی در دلم انداختی / تا ز جست و جو روم در جوی تو

خاک را هایی و هویی کی بدی / گر نبودی جذب‌های و هوی تو ... ؟!

دیوان شمس

چگونه در خیابان های تهران زنده می مانم؟!

دوباره تهران، دوباره غربت... زندگی ما تا بوده همین ‌بوده، گذشتن و رفتن پیوسته... چند سال تهران بودم به سختی زیاد، تازه چند ماه شده بود که یک کم انس گرفته بودم و داشتم کیف می کردم که برگشت به مشهد شروع شد، اومدم مشهد دوست داشتنی و تازه اندکی گذشته بود که کارها روی روال افتاده بود و دوباره طوفان اومد و حالا با همون کوله و همون غروب و همون غربت روز اول، دوباره توی قطارم، همون‌صدای تلق تولوق همیشگی، همون غربت و خفقان و تاریکی همیشگی قطار...

اومدین تهران خبر بدین برنامه کنیم از فردا تا یکی دو سال آینده ایشالا، ما هم اونجا تنهاییم، هر گونه پلن علمی، فرهنگی، تربیتی، بی تربیتی، کافی شاپ، باغ کتاب، موزه، طبیعت، کوه، گپ های فلسفی، جامعه شناختی، سیاسی، روان کاوانه  عمیق، خاطره گویی، سفر، مشاوره سفر، بهشت زهرا، قلیان، هیئت، پیاده روی، دانشگاه، کتابخونه، سینما، تئاتر و .... و .... خلاصه همه ش رو پایه م :)

درسته شاید از من بعید باشه ولی من تهران رو دوست دارم، ترافیکش رو نه، الودگیش رو نه، کودکان کار سر چهارراه هاش رو نه، بی تفاوتی ش رو نه، اختلاف و شکاف طبقاتی ش رو نه، شلوغی وحشیانه مترو و بی ار تیش رو نه، ولی شهرش رو خیلی خیلی خیلی دوست دارم. فلذا از برگشتن ناراحت نیستم، ولی آدمیزاده دیگه، نمی دونه دقیقا چی می خواد، چی نمی خواد، اصلا بعضی چیزها رو نمیشه نوشت، نهایتا خیلی زور بزنم می تونم حضوری اون هم در حال نشستن و نه حتی راه رفتن بگم، شاید حتی اون جوری هم نتونم حتی.  اگر چه از خوبای انتقال حس در متن در خاورمیانه هستم، اما باز هم اینجور چیزها رو نمیشه حقیقتا.

فشار به گلو

تنهایی چنگ انداخته بیخ گلوم با ناخُن هاش، حالا فشار نده کی فشار بده؟! یک کم یواش تر طوله سگ خفه شدم! تو بی خخخخخخیالِ ما نمیشی مثل اینکه نه؟! پس این احمقا کی میخوان این محدودیت های شبانه رو بردارن؟؟ الان باید بریم قله زو، هوای خیلی خوبه، اون بالا چایی ای، هندوانه ای، چیزی بزنیم. قبل محدودیت ها؟! نه بابا حال نمیده، ساعتش دقیقا باید بین 22:30 تا 2 بامداد باشه. آخه این چه وضعشه؟! چرا چار تا آدم بیش فعالِ تو خونه نمونِ باحال دوروبرِ ما نیستن؟! من نمی فهمم اگه شبای تابستون که الان هوا یک کم نم هم داره، گرم هم نیست، سرد هم نیست، حال نمیده آدم بره کوهسنگی یا بره یک کم بالای زو، پس کی حال میده دقیقاً؟ً واقعا متاسفم. برای کی؟ برای همه، خودم، تو، آن ها، شما او، ایشان، آن دو مذکر، آن دو مونث، کلا همه، همه. همش تقصیر همین کروناست والا، الان سینماها چرا سانس ندارن خب؟! این فیلم جدیده مجید مجیدی رو که بریم ببینیم دیگه. بعدش هم من یکی درمیون نمی شینم ها گفته باشم همین الان. ماسک هم نمی زنم. چیه این ماسک کوفتی انگار خفه میشی. گور بابای کرونا، ترجیح میدم بدون ماسک باشم و به کرونا فکر کنم تا این که با ماسک باشم و به رهایی فکر کنم یا یه چیزی تو همین مایه ها.

اصلا کی بود اون بنده خدا؟ کامو بود؟ نیچه بود؟ که گفته بود اگه کفشات تنگه و تو خیابون درشون نمیاری، غلط می کنی از آزادی حرف می زنی؟! اگه با ماسک سختته و درش نمیاری گوه می خوری از معنای زندگی و این حرفا صحبت کنی. اصلا من چرا الان تو سفر نیستم ها؟؟! من الان باید این گوشه اتاق بشینم کتاب بخونم؟! باشه بابا تو خوبی، تو اصلا اهل مطالعه، تو ابن سینای زمان، ما رو بذار بریم دورمون رو بزنیم، من الان باید تو کف صافی جاده باشم داداش، الان باید پام عرق کرده باشه تو کفش بوی سگ بده، من الان باید از کت و کول افتاده باشم بعد چند ساعت حمل کولهِ ی ی ... ؟! چند لیتری بود اون کوله که از نوید قرضش می کردم؟! 30 لیتر؟! حالا همون هر چی... ای بابا، این تنهایی باز دیگه چی میگه این وسط؟ تهران دیگه چی میگه این وسط؟! گلوم رو چرا فشار میدن؟! حالا حیف که کروناست وگرنه الان به بچه ها زنگ می زدم بریم کوهسنگی ای، قله زویی، جایی یه هندوانه ای، چایی ای چیزی بزنیم اون بالا خیلی جوابه، کل شهر دیده میشه، هوا هم که گفتم دیگه نه گرمه نه سرد...

امتحانات نوبت دوم جامعه شناسی و سبک زندگی

این هم از سوالات نوبت دوم در دو درس «جامعه شناسی» سال دهم و یازدهم، و «تفکر و سبک زندگی» پایه هفتم و هشتم. برای دانلود در ادامه بر روی هر لینک کلیک کنید.

کاش یکی این ها رو فوروارد کنه برای آقای م.ر.ب در دانشکده که دقیقا یادم هست در درس مبانی ارتباط جمعی سوال جاخالی و صحیح/غلط به دانشجویان کارشناسی پیوسته داده بود، و البته من هم آخر برگه امتحان جمله ای نوشتم و از خجالتش دراومدم :) نوشتم استاد عزیز! امتحان شما خاطرات کم رنگ مرا زنده کرد و به یاد سال های دور دانش آموزی انداخت، زمانی که معلم جغرافیا سوال هایی مشابه این امتحان طرح می کرد و جواب بیشترشان چرای بی رویه دام ها بود! خیلی واکنش مناسب و به جایی بود، از آن هایی که بعداً در مستراح وقتی یادم می آمد، حسرتش را نمی خوردم که ای کاش فلان چیز را گفته بودم :) و راستش چند بار دیگر هم در چند امتحان دیگر این ایده زیبا را تکرار کردم. وقتی که استاد جوری سوال طرح می کرد که احساس می کردم هنوز دوره راهنمایی است و من در دید او گاوم یا نهایتا فرغون و طبیعتاً یک خراسانی اصیل (آن هم جنوب خراسان!) نمی تواند در برابر توهین کظم غیظ کند.

امتحان نوبت دوم جامعه شناسی پایه دهم

امتحان نوبت دوم جامعه شناسی پایه یازدهم

امتحان نوبت دوم تفکّر و سبک زندگی پایه هفتم

امتحان نوبت دوم تفکّر و سبک زندگی پایه هشتم

فلج تصمیم گیری

حقیقتا خیلی خیلی کم پیش اومده در زندگیم، سردرگم بشم، همیشه به عنوان یک آدم با صلابت و موقن، محل مشورت بودم و راستش فکر نمی کردم خودم در این موقعیت قرار بگیرم. تصمیم های من در زندگی همه بلااستثنا -حتی اگه سخت و تلخ- سرراست بودن و من مطمئن بودم جواب درست چیه، ولو این که انتخابش برام سخت بود. تنها جایی که در دوراهی و بلکه خیلی راهی قرار می گرفتم و می گیرم و روال ثابت زندگیم هست، موقع سفارش غذاست که یک آن به خودم میام و می بینم از ته دل همه غذاهای منو رو دوست دارم و برام علی السویه است، دوستم به شوخی میگه فلج تصمیم گیری داری تو! راست میگه ولی فلج تصمیم گیری من فقط در همین موقعیت بود، اما حالا -لااقل تا اون قدری که حافظه م یاری می کنه- و متاسفانه در این پیچ تاریخی زندگی و این موقعیت حساس کنونی که خداییش خیلی حیاتیه، برای اولین باره که واقعا نمی دونم چه تصمیمی باید بگیرم؟!!!؟؟!

فلج تصمیم گیریم اوت کرده، نه این که معیارها و کلیات رو ندونم، می دونم ولی در موقعیتی هستم که کمکی بهم نمی کنه، چون در شناخت مصادیق الان گیر افتادم. مشکل مفهوم و مبنا نیست، مشکل کفِ زندگیه. فکر می کردم این مرحله که بارها دوستام رو درش دیده بودم و بارها حرف های دلشون رو شنیده بودم و مشورت داده بودم، برای من پیش نمیاد یا اگه پیش بیاد زود و راحت حل میشه...

اما کور خونده بودم. ولی خب همه تصمیم ها مثل غذا نیست که در نهایت بگی اوکی فهمیدم این غذا خوب نیست و دیگه اینجا نمیام یا بری سفارش رو عوض کنی یا اصلاً اون چند ساعت رو تحمل کنی تا وعده بعد. آیا پشیمون نمیشم؟! آیا این، همونه؟! و از اون مهم تر، آیا اون، همینه؟؟!! و و و و و ...خلاصه التماس دعا داریم :)) 

* در طول نوشتن این چند خط و قبلش، به فکر این متن خیلی قدیمی بودم؛ الان وضعیتم اون طوفان خیالی که ترسیمش کرده بودم نیست، ولی شبیه همون حالت گیج و گنگم. متن طوفان یکی از بهترین چیزاییه که نوشتم و راستش وقتی می خونمش، اول هنوز مو به تنم سیخ میشه :) دوم باورم نمیشه اینا رو من نوشتم و جز معدود جاهایی که واقعا به خودم افتخار می کنم :) سوما عمیقا ناراحت میشم انگار واقعا چنین اتفاقی برام افتاده...

نمی دونم شاید در این شرایط بهتر باشه خلوت کنم، شاید یکی دو هفته برم روستا ایشالا، شاید هم جور و پلاسم رو جمع کردم دو سه ماهی برم تهران، ولی آیا واقعا خلوت کمکی می کنه ؟! پشماااااام از این همه یهویی قدرت هیچ تصمیمی در این رابطه رو نداشتن :)) عجب موجودیه این آدمیزاد!

دیشب برای صد و هفتاد و پنجمین بار همان همیشگی :)

من که از قضاوت شدن ناراحت نیستم، چون گریزی ازش نیست، اگه می خوای قضاوت نشی باید نباشی؛ اما اون چیزی که سخت آزارم می ده محکوم شدن به چارچوب های کاملا حدگذاری شده پیشینیه که بیشتر کارکرد برچسب گونه داره تا تحلیل یا حتی قضاوت. این که به محض گفتن این که رشته م علوم اجتماعیه، متصف بشم به "جامعه شناسا" این که اگه گفتم در دانشگاه امام صادق علیه السلام درس خوندم، بگن "امام صادقیا" یا بگن "حزب اللهیا" یا ...

مشکلم دقیقا با اون الف اخره، نه قبلش. من می دونم که دانشگاهم چی بوده و طبیعتا نیازی نیست کسی بهم یادآوریش کنه، و خودم انتخابش کردم و ترسی هم ندارم از گفتنش، اما وقتی کسی درباره من نمیگه یک امام صادقی که فلان طوره، بلکه میگه امام صادقیا فلان طورن و صابر هم جزئشون، طبیعتا هر گونه شخص بودگی من رو حمله ور میشه، برای قطعه قطعه، سنگ سنگ‌ خودم زحمت کشیدم و یکی یکی شون رو با تلاش و دقت کنار هم چیدم، حالا فقط به علت احتمالا شباهت یکی از اون قطعات، کل بنای وجودم نادیده گرفته میشه. فلذا ناراحتیم شبیه یک بی احترامی بزرگه، یک فحش ناموسی. انگار کسی همه و همه بیست و اندی سال زندگیم رو پامال کرده و فقط با یک کلمه "فلانیا" همه تلاشم رو خرد کرده. البته این جور تحلیل همون قدر که غیراخلاقیه، غیردقیق هم هست، اما الان نه از باب غیرعلمی و گمراه کننده بودنش، بلکه به خاطر غیراخلاقی بودنش دارم میگم. بدتر این که این برچسب ها، نه تنها همه تصور دیگری از گذشته تو رو می سازه، بلکه روی همه کنش های آینده ت هم سایه می اندازه. یک بازی که از اول باختی و تا آخر محکوم به باختی.

الگویی مردم/پدیدار شناختی برای فهم تاریخ

...نقطه از جایی نیامده است و هیچ است، به جایی هم نمی رود و پوچ است. «حال» بی مبدأ و بی مقصد است، فلذا غایتی ندارد و باطل است، نقطه نیهیلیسم است. اگر «حال محور» باشیم، از آینده می هراسیم و سعی می کنیم تا به هر طریقی شده به آینده نرویم و حال را دودستی نگه داریم؛ اگر هم ناچاراً به آینده رفتیم، به رفتنمان توجه نکرده و گمان می کنیم هنوز حال است و اگر متوجه شدیم دیگر حال نیست، دائماً با خاطرات و نوستالژی، به یادِ حالی که اکنون دیگر نیست، خواهیم بود و سعی می کنیم در همان جهانِ «حالِ گذشته» زندگی کنیم.

بنابر منطق هرمنوتیک تاریخی، اگر می خواهیم گذشته و حال ما معنادار باشد، باید آینده را فهم کنیم، روایتِ تاریخ آینده یا همان history of future که امروزه یکی از حوزه های در حال رشد علوم انسانی و تاریخ نگاری است. روایتِ تاریخ آینده در واقع امکان گفتگو با آینده را فراهم می کند، وظیفه آن ترسیم طرحی برای آینده است که گذشته و حالِ ما در پناه آن معنایی تازه می یابند. اگر ما آینده مان را نسازیم آن طور که ما می خواهیم، روایتِ خودمان را از آینده تعریف نکنیم و طرحی برای آن درنیندازیم، آینده ما را می سازد آن طور که می خواهد. تاریخ برای کسی صبر نمی کند، دنیا وانمیستد تا ما پیاده شویم! فقط ما رابه هر سو که خود می خواهد می برد. تاریخ سریع سوال می پرسد: آیا برای آینده من طرحی دارید و مقصد و مسیر ممکنی را مشخص کرده اید تا به آنجا بروم؟ اگر جوابی نداشته باشیم بدون مکث سراغ فرد و قوم دیگری می رود تا بلأخره با دستِ پری مواجه شود.

آن چه مشاهده می کنید، گزیده ای کوتاه از متن اصلی است، برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید.

به مقداری که تاریخ برای ما روشن باشد، آینده را می فهمیم، وگرنه آینده برای ما تاریک خواهد بود. اگر با تاریخ گفتگو نکنیم، آینده نیز سکوت خواهد کرد و سخنی از خود به ما نخواهد گفت، در این حالت است که ما شدیداً از آینده وحشت خواهیم کرد، چرا که چیزی از آن نمی دانیم (النّاسُ أًعداءٌ ما جَهِلوُا) و آرزو و تلاش می کنیم تا هرگز نیاید، بنابرین همه اقدامات ما محافظه کارانه، به نفعِ «حال»، در جهت وضعِ موجود و حفظ آن خواهد بود، یک نگاهِ پسینی و واکنشی به آینده که دائماً به آسیب های موجود و آسیب های بالقوه می اندیشد، و سعی می کنیم تا چه در زندگی اجتماعی (فیلترینگ، گشت ارشاد، سانسور، مخالفت با ابزارهای تکنولوژیک و ...) و چه در بعد فردی (خاطره بازی، نوستالژی، فراموش کردن آینده، فکر نکردن به مرگ و ...) مانع از آمدن آینده شویم، امّا آینده می آید: إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِیَةٌ لَا رَیْبَ فِیهَا وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یُؤْمِنُونَ. «ساعت (روز قیامت) به یقین آمدنی است، و هیچ شک و تردیدی در آن نیست؛ ولی اکثر مردم ایمان نمی آورند!» پس ترس ما از آینده ناشی از عدم فهم ما از گذشته است، چرا که آینده همان تاریخ است. فردایِ امروز، همانِ دیروز روزهای بعد است و دیروز، همان فردای روزهای قبل...

آن چه مشاهده می کنید، گزیده ای کوتاه از متن اصلی است، برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید.

مشکل ما با نیچه و هایدگر دقیقا کجاست؟

اگزیستانسیالیسم داستان همان مرد اسب سواری است که در مرداب افتاده و می خواهد با دست خود موهایش را گرفته و خویش را بلند کرده، از مرداب بیرون آورد. مرداب او همان پوچی جهانش و بلند کردن خود همان اومانیسم او است.

از کانال تلگرامی «با مخاطب های آشنا»

گفتا منم غریبی از شهر آشنایی

تولستوی جهان را از درون یک اسب توصیف کرد، چخوف گفت: انگار تو خود زمانی اسب بودی! تولستوی «انگار» را برداشت و پاسخ داد: چنین نیست، ولی روزی که به درون خود رسیدم، به درون همه رسیدم!

«هیچ چیز انسانی ای، برای هیچ انسانی بیگانه نیست.» این ترجیع بند گفتگوهای نامتناهی من و دوستم است. و این دلیل خوبی است که چرا باید قصه هر آدمی را گوش کرد، چرا بی نهایت دوست داریم روایت دیگری را بشنویم. دلیلش پیچیده و سخت نیست و درست بیخ گوشمان است؛ او، انگار خود ماست و یا ما انگار خود اوییم و چه وسوسه کننده است که این «انگار» وسط را هم برداریم و تمام...

«هیچ چیز انسانی ای، برای هیچ انسانی بیگانه نیست.» این کلام را جدی تر هم می شود گفت: «هیچ چیزی و هیچ امری و هیچ موجودی، برای انسان بیگانه و غریب نیست؛ همه آشناست.» انگار می توانیم یک سنگ باشیم در بی کرانِ بیابانی قرن ها نشسته، انگار می توانیم یک دلفین باشیم در تلاطمِ اقیانوس و بی وقفه بالا بپریم. انگار یک نسیم هستیم، یک اسب، یک مداد، یک قاتل، یک عارف یا یک ... و باز می گویم بیا این «انگار» را برداریم و تمام...

اگر یکی در کتابفروشی تمامی قفسه ها را تند تند رد کرد تا به قسمت دلخواه و مأنوس خودش برسد، نمی توان امید داشت چیز زیادی از زندگی انسانی و اصولاً زندگی درک کرده باشد. هر چه امکان توقف بیشتری در برابر تعداد قفسه ها با موضوعات متنوع تری داشت و مکث ها تکرار شد و قدم ها تک تک برداشته شد، نه تند تند و پیوسته، پیوند با زندگی و هستی گسترده تر، عمیق تر و جدی تر است، چون هیچ چیز انسانی برای انسان بیگانه نیست و انگار کششی هر لحظه انسان را می کشد و این «انگار» را بیا جانِ ما برش دار!

پ.ن: جلوی همه قفسه ها با همه موضوع ها باید ایستاد به جز 3 تا؛ اگر این ها را دیدید با سرعت هر چه تمام تر رد شوید و نگاهتان را آلوده نکنید: 1. موفقیّت و روانشناسی موفقیت و فلسفه زندگی و معنای زندگی و دوستان 2. رمان های عاشقانه ایرانی که یک مدل خاصی دارند 3. پرفروش ترین ها!

ایده آل گرایی، علم و خشم

واقع گرایی، یعنی گره خوردن به این انگاره که خوبی و بدی هر دو بی انتها است، حتی یک قدم به سمت بدی رفتن، بد و حتی یک قدم به سمت خوبی رفتن، خوب است. ایده آل گرایی یعنی خوبی و بدی را دارای انتهایی دست یافتنی دیدن، به عبارتی بهتر در فکر خدا شدن و خدایی کردن. واقع گرایی همراه با عقل عملی، حکمت، حلم و مدارا است، منعطف است، کاراست و رو به جلو حرکت می کند. علم به تنهایی ایده آل گرایی می آورد مگر این که با حلم آمیخته شود. آیده آل گرایی تند، خشن، تیز و سخت است، و بلافاصله به فرسایش و ناامیدی مفرط تبدیل می شود و سکون و رکود می آورد.

یک مسئله همیشگی و یک پیشنهاد خلاقانه

این متن ساعت ۴ و چند دقیقه بامداد نوشته شده...

 

امروز مجبور بودم برای اتمام و رساندن پروژه ای، حدودا ۱۲، ۱۳ ساعت به صفحه لب تاب خیره باشم، این آخر کاری ها خواهرم فکر کرد غذا سوخته اما حقیقتش کله من دود کرده بود. روزه بودم و طبیعتا به خواب بیشتر و بهتری احتیاج داشتم که متاسفانه مهیا نشد، این ها همه یک طرف، این که کار نرسید و حداقل ۵، ۶ ساعت مفید دیگر لازم دارد و تمام مدت روز فشارش، اگرچه خفیف یا گاهی شدید ولی همواره‌ و مداوم روی تخت اعصابم می کوبید و زوار روانم در رفته الآن، یک طرف دیگر.

الان باید نماز بخوانم و صبح باید راس ۹:۳۰ کلاس را شروع کنم، چند ساعت پشت سر هم باید با همین دهان روزه صحبت کنم و می دانم که از زنگ دوم، کام دهانم خشک و از زنگ سوم تلخ می شود. این را تحمل می کنم اما کاش فقط می شد بیشتر بخوابم. در بهترین حالت ۵ ساعت (و عملا ۴ ساعت) وقت دارم، زمان کمی نیست، اما با توجه به خستگی جسمی و جانی امروز و روزه بودن و خواب کم امروز و حجم فعالیت های فردا و اتصالش به شب قدر، واقعا کم است، مخصوصا این که تا صبح فردا فرصت خواب پیدا نمی کنم و فردا هم همین آش و کاسه هست!

عجب فکری زد به سرم!! هوشمندانه! احساس انیشتین زمانه بودن دارم!! اگر من ساعت ۹ کوک کنم و بیدار شوم، بلافاصله باید بروم سر کلاس و قطعا احساس خستگی و کوفتگی و نارضایتی خواهم داشت، اما...

من بارها مجبور شدم فقط دو یا سه ساعت یا حتی کمتر بخوابم، وقتی بیدار می شدم تمام فکرم این بود کاش فقط فرصت می داشتم نیم ساعت، فقط یک ساعت دیگر تمدید کنم و متاسفانه آن موقع ها نمی شد، ولی اگر می شد بسیار مشعوف می شدم... اما حالا که می شود!! این نقشه من است: گوشی را برای ۷ کوک می کنم، یعنی ۳ ساعت خواب، بعد با حال بسیار ناراحت و ناراضی بلند می شوم و بعد آرزو می کنم کاش می شد فقط نیم ساعت دیگر بخوابم و ناگهان می بینم که امکانش هست، و با خوشحالی وصف ناشدنی به رختخواب می روم و دو ساعت دیگر هم می خوابم!!!! اوه خدای من!!! عالی است...

خرده روایت های سلوک 2 - دریا و موسیقی

کنار دریا بودیم، آنجا تازه داشت ساخته می شد و آب، برق و گاز نداشت. بعد غروب دیگر نور نداشتیم و همه جا تاریک و کمی ترسناک می شد؛ نه می شد کتاب خواند و نه آنتن بود که در نت چرخ بزنی. البته اگر از اتاق بیرون می رفتی، مهتاب به شکل شگفت انگیزی نور داشت و زمین را روشن می کرد، تازه آن جا می شد به قدرت نور افشانی ماه پی برد وگرنه ماه در چراغ های متوالی شهر، چیزی به حساب نمی آمد. گاهی صبح تا ظهر یکی دو ماشینی می آمدند ولی غروب که می شد دیگر هیچ کس نبود. حوالی ساعت 22 سروصدا بلند شد، صدای موسیقی بود، می زدند و می خواندند. الیاس -دوستم- آن شب حال و حوصله نداشت، گفت من می خوابم. من هم زدم بیرون به طرف صدا، رسیدم بهشان...

شب قبلش نشسته بودیم لب ساحل، شاید دو سه ساعتی همانطور گذاشت. ساحل، رملی بود و هر بار که قدمی می گذاشتی، 10، 15 سانت فرو می رفت و برداشتن قدم بعدی سخت تر می شد. یک زیرانداز بسیار نازک داشتیم، همان جا پهن کردیم و نشستیم، نور مهتاب، سایه درست می کرد. یک سگ ولگرد آرام آرام آمد و کنار ما نشست، 20 دقیقه ای روی دو پایش نشسته بود و خیره خیره به دریا نگاه می کرد، تکان نمی خورد و پلک هم نمی زد. (البته اگر کلاً حیوان ها پلک بزنند!) اواخر زمستان، فیتوپلانگتون ها موقعی که موج به ساحل می خورد، نورافشانی می کنند، انگار بعضی قسمت های آب را با ماژیک فسفری پررنگ کرده اند، آب اِکلیلی می شود و واقعاً شک برانگیز است که شاید تصویر با نرم افزارهای تدوین، دستکاری شده... ما 5 فروردین آن جا بودیم، اما هنوز می شد نورافشانی موج ها را کم و بیش دید. به الیاس گفتم می خواهم ساعت ها بنشینم و همینطور دریا را نگاه کنم؛ وحدتِ بی نهایت موّاج را. دریا، عمیق، وسیع و ثابت بود. در طیّ آن چند روز، گاه و بیگاه به دریا نگاه می کردم و هر بار، می دیدم که بی تفاوت به هر چه بر من و دنیا می گذرد، همان جا هست، باوقار و بی نهایت نشسته و هیچ تغییری در او ایجاد نمی شود.

به طرف صدای مخلوطِ موسیقی و ساز و خواندن رفتم که عجیب حس دلنشینی داشت. رسیدم. فکر کنم 15، 20 نفر بودند، همه با لباس بلوچی، چهره های سوخته و به جز یک میان سال که موهای سفید داشت، همه جوان. جمعِ آن ها ساده و صمیمی بود، زیرانداز انداخته بودند، سه نفر ساز داشتند، یک نفر می خواند، بقیه با ریتم خاصی دست می زدند و به وجد می آمدند و گاهی همخوانی می کردند. به وجد آمده بودم، ترسی نداشتم، نشستم کنارشان. به سرعت از نفرِ کنارم پرسیدم: شما تا کِی اینجا هستید؟! گفت ما چند ساعتی هستیم. پرسیدم نه منظورم این است که تا کی آواز می خوانید و ساز می زنید؟ گفت حالاها حالاها می زنیم، 3، 4 ساعت! دمپایی های یکی را پوشیدم و با تمام سرعت به سمت اتاقِ سه در چهاری که محل اسکان ما بود و حدوداً 300، 400 متری فاصله داشت دویدم، در تمام راه بلند فریاد می زدم الیااااس! الیاااااااااااااس! انگاری خبر فتح سرزمینی ارزشمند را برای پادشاه می برم، شوری وصف ناشدنی. ما 40 کیلومتری چابهار بودیم، اما انگار دقیقاً افتاده بودیم وسط یکی از روستاهای هند یا پاکستان. الیاس نیم خیز بود، دستش را با قدرت گرفتم و کشیدمش به سمت در، نفس می زدم و فقط گفتم بیا! اصلاً فرصت ندادم چیزی بگوید، دسستش را هر چه محکم تر دنبال خودم کشیدم و دوباره با سرعت هرچه تمام تر دویدم به سمت دوستانی که در همین چند ثانیه (در دلم) صمیمی شدیم و برادرخوانده بودیم. مگر دل به دل راه ندارد؟ حتماً آن ها هم از حضور ما خوشحال می شوند.

نزدیک شدیم خودشان دایره را بزرگتر کردند تا جا شویم، «بفرمایید، بفرمایید، خوش آمدید.» بعد هم چند کلمه ای بلوچی به هم گفتند و خندیدند، به شوخی گفتم «اگر تیکه ای فحشی به ما بود، ترجمه کنید بفهمیم!» یکی (که بعداً فهمیدم اسمش «حکیم» است) انگار که ناراحت شده باشد گفت «نه!! این چه حرفی است! شما عزیزید، مهمان ما هستید، خوشحالمان کردید!» بی اختیار شروع به دست زدن کردیم، کنار برادرانی بودیم که هزار سال همدیگر را می شناختیم، آشنایانی از شهرهای دور، همگی اهل رنج، اهل سختی ولی کریم و سخاوتمند، ساده و صمیمی. خونی که در رگ های من است از همین هاست. اجداد من و در نتیجه من اهل جنوب خراسان بوده اند، نزدیک کویر، گرما و سختی و قنات و کار سخت و چهره های برشته شده زیر آفتاب داغ، دستار خراسانی و همگی زحمت کش، سخت کوش و صبور. عجیب این که هر چه زندگی ها سخت تر، مردمان سرزمینش سخاوتمندتر و پرعشق تر. جهان (لااقل فعلاً) جای منصفانه ای نیست وگرنه سهمِ آن ها، این نبود.

موسیقی آن ها بسیار زیبا بود و جمعشان بسیار دیدنی. اهلِ روستای «باهوکلات» بودند. با ماشین دو ساعتی از روستایشان تا آن جا راه بود، پرسیدم شغلتان چیست؟ همه اهل کار بودند اما شغل ثابت و پایدار نداشتند، در فصل برداشت هنداونه و موز، در باغ ها و مزارع کمک می کنند. گفتم پس حالا که موز گران شده دیگر وضعتان خیلی خوب است! گفتند نه بابا! ما فقط کار می کنیم، صاحب زمین ها دیگران هستند، ما زمین نداریم. همان موقع دیس های بزرگ پر از هنداونه آوردند وسط جمع و همه شروع کردند به خوردن، بدون چنگال و با دست! یکی گفت این هنداونه ها که می خوری مال روستای ماست! بهترین هندوانه های تهران و مشهد و...، از جای ما می رود. یک جور احساس افتخار بود برایش؛ الحق هم که خوب هنداونه ای بود. در تمام مدت یک نفر که صدایش بهتر بود و بعد فهمیدم اصالتاً پاکستانی است، آواز می خواند؛ حکیم، «دولک» می زد، مهران «بنجو» می نواخت و «ژانگ» هم بین همه دست به دست می چرخید، «ژانگ» انگار ساده تر بود و نیاز به تخصصی نداشت، هوس کردم بزنم اما دیدم زدنش به اندازه دیدنش ساده نیست، باید با ریتم خاصی همراه شوی، ریتم ساده بود ولی دست هایم با مغزم هماهنگ نبودند انگار. موسیقی ها بعضاً بسیار شاد بودند و بعضی ریتم آرام تری داشت، اما همه آن چه می زدند و می خواندند، رنگ و بویِ موسیقی هندی می داد.

شرق بلوچستان (منطقه هایی مثل دشتیاری، نوبندیان، بریس و ...) در جوار پاکستان است و فارغ از مرزهای سیاسی، قرابت های فرهنگی زیادی بینشان دیده می شود. تأثیر ناحیه فرهنگی هندی-پاکستانی بر فرهنگ بلوچی مشهود است، مثلاً وقتی از «حکیم» پرسیدم اسم این کلاهی که بعضی از شماها روی سرتان گذاشته اید، چیست؟ گفت «سِندی» و تأکید کرد در اصل این کلاه متعلق به پاکستانی هایی بوده که سال ها پیش به روستای شان آمده اند «ما هم دیدیم و یاد گرفتیم، خوشمان آمد و حالا ما هم سِندی می گذاریم!» سِندی کلاه رنگارنگ پرزرق و برقی است که مال «سِندی» های پاکستان است و حالا در بعضی نقاط بلوچستان، سرِ بلوچ ها هم دیده می شود. تعداد زیادی از پاکستانی ها در سال های دور و نزدیک به ایران آمدند و بیشتر در شرق بلوچستان ساکن شده اند، آن ها حامل قسمت های مردمی ترِ فرهنگ هندی-پاکستانی (folk) بوده و نه فقط کلاه، که لباس، موسیقی، غذا و زبان را نیز با خودشان آورده اند. بنابرین در این نقاطِ شرقی بلوچستان، ما با یک فرهنگِ بلوچی-پاکستانی مواجهیم، پاکستانی ها هم مدت هاست ساکن اند و هم چنان که تأثیر گذاشته اند، تأثیر نیز پذیرفته اند و هر دو گروه به طور روز افزونی شبیه هم شده اند و حالا تفکیک شان سخت است. غذای معروف بلوچ ها یعنی «کرایی» و «بریانی» هم متأثر از پاکستانی هاست. هر دوی این غذاها به شکل غیرقابل تصوری تند و حاوی مقادیر نامتنابهی فلفل هستند. بریانی سبک پخت بسیار خاصی دارد و غذای بسیار پیچیده ای است. پختش چند مرحله مجزا دارد، حتی زغال و سنگ های بزرگی که زیر می گذارند نیز آداب خاصی دارد، و غذا در یکی از مراحل پخته شدن، طبقه بندی می شود. (یک لایه برنج و یک لایه گوشت و مخلفات)

یکی دیگر از آن سوغات های خیلی مهم، موسیقی هندی-پاکستانی است که حالا بین بلوچ ها رواج دارد، علاوه بر «قیچک» که در سیستان و مخصوصاً زابل دیده می شود و در بین بلوچ ها هم هست، سازهایی مثل «بنجو» که صدا و ساختارش کاملاً شبیه سازهای هندی است. موسیقی بلوچ های شرق، ترکیب پیچیده و زیبایی از سبک های هندی، پاکستانی، بلوچی و جنوبی-بندری است. گاهی ریتم ها تند و بندری می شود که مخصوصاً سازِ «ژانگ» نقش مهمی در این لحظات ایفا می کند. ملودی ها بیشتر بلوچی است، نوع خواندن و آواز، به شکل معناداری شبیه به آهنگ های هندی است و «دولک» هم نقش آکورد را بازی می کند که زمینه اصلی ملودی است.

بچه های «باهوکلات» سه-چهار ساعتی بی وقفه می زدند و می خواندند، از الیاس پرسیدم این ها خسته نمی شوند؟! برای آن ها موسیقی، یک تفریح نبود انگار، واقعاً از شنیدنش مشعوف می شدند و با تمام وجود مشارکت می کردند، کف می زدند، همخوانی می کردند و می رقصیدند. به این موضوع فکر می کردم که چرا و چگونه، موسیقی در دورهمی آن ها چنین نقش پررنگی داشت، چند ساعت بی وقفه شنیدن و بلکه خواندن و لذت بردن، جوابش را بعد در صفحه اینستاگرامِ مهران که آن شب «بنجو» می زد و محور موسیقیایی جمع هم بود دیدم؛ «موسیقے براے من چیزے ھست، شبیه دریا»

بعد از حدود 3 ساعتی هنوز بساط موسیقی برپا بود، البته اوج و فرود داشت، اما قطع نمی شد، کم کم قرار شد بساط شام را پهن کنند؛ ما مراحل پخت غذا را دیده بودیم، با این که هر دو تهِ دلمان دوست داشتیم با آن ها هم سفره شویم، خیال کردیم شاید غذا به اندازه نباشد و ناراحت شوند، به حکیم گفتم با اجازه ما کم کم مرخص شویم... اول انگار تعجب کردند اما سریع گفتند نه! امکان ندارد! «هر چه باشد همه باهم می خوریم.» ما هم خیلی تعارف نکردیم و سریع پذیرفتیم. این جمله «هر چه باشد همه باهم می خوریم.» را ما هم در شهر گاهی به کار می بریم، آن جا بیشتر معنای کلی دارد، یعنی در کل غذا را شریک می شویم، اما وقتی سفره را پهن کردند دیدم واقعاً هرچه هست را همه با هم می خورند! این نکته به شدت جالب توجه و قابل تحلیل است. حدوداً 20 نفر سر سرفه بودند اما هیچ خبری از بشقاب، قاشق یا چنگال نبود، غذا در 4 دیس بزرگ که به آن ها «ایران» می گفتند تقسیم شد و «ایران» ها را در 4 نقطه سفره گذاشتند، تقریباً 5، 6 نفری دور هر ایران بودند، آستین ها را بالا زدند و شروع کردند به خوردن! اولش تعجب کردم! اما آن قدر جمع صمیمانه بود که نمی شد در برابر جاذبه اش مقاومت کرد؛ ما هم آستین ها را بالا زدیم و به دوستانمان ملحق شدیم...آیا غذا خوردن به این شکل و به صورت جمعی به دور از بهداشت نیست؟ نه، نیست. بهداشت را اگر از گفتمان پزشکی مدرن در نظر بگیریم شاید چرا، اما در نظر داشته باشیم که پژشکی مدرن هم مبادی انسان شناختی خاصی دارد که سلامت/بیماری را بر مبنای آن تعریف می کند؛ شاید مهم ترینش انگاره «فرد» باشد، در پزشکی مدرن، واحدِ سلامت «فرد» است، چرا که در جهان بینی مدرن، سوژه فرد است، این فرد است که سوژگی دارد؛ به عبارت دیگر کوچکترین واحد واجد اهمیت و دارای حیات، فرد است که باید حراست شود. در جمعِ بچه های باهوکلات، سوژه جمعی تعریف می شد و سوژه فردی مجزا چنان اهمیتی نداشت. در بسیاری از فرهنگ های شرقی سنتی نیز به همین شکل، هویت، گروهی و جمعی است. بنابرین این کار غیربهداشتی نیست. اعضای گروه واقعاً اعضای یک پیکرند، واحد عمل و سلامتی پیکر است نه تک تک اعضا. غذا خوردن و اعمال (یا منفعت ها و ضررها) نیز در نسبت به گروه و جمع تعریف می شود نه تک تک افراد؛ سود و زیان و مالکیت و بهداشت و ... کم و بیش جمعی است، نه تماماً فردی. شام تمام شد و بیشترشان واقعاً خسته شده بودند...

ادامه دارد...

یکی از قطعات بسیار زیبایی که آن شب بچه های باهوکلات اجرا کردند را بشنوید: (بنجو: مهران، دولک: حکیم)

 

طغیان گر

کسی که از نظم موجود، متضرر شده باشد، علیه نظم می شود. علاقه به یک جور وحدت اجتماعی، چراکه این تکثرها و تفاوت ها (واقعی با برساختی) است که امکان ارتباط و در نتیجه نظم را به وجود می آورد. نفی هر گونه تفاوت و کثرت، ناشی از ترس عمیقی است که به پنداره «ضعف» مربوط می شود. فردی که فکر کند در تیم بازنده قرار خواهد گرفت، منکر تیم کشی و مسابقه خواهد شد و الگوهای وحدت گرایی که همه در یک تیم باشند یا الگوهای آنارشی که هر کس تیمی باشد، احتمالاً جایگزین ایده نظمِ اجتماعی باشد.

درونی ترین عامل ایجاد نظم، دین و به شکل نمادینی خداست. بنابرین کسی که احساس کند سرش را کلاه گذاشته اند، طغیان خواهد کرد. این طغیان به شکل مقابله با هر ایده «نظم بنیاد» خواهد بود. فقه همواره نظم نظام اجتماعی را تبیین می کند و عرفان در پی شکستن این نظم است و به شدت ضدجامعه. اگر طغیان، طغیان می شد، باز احتمالاً فشار کمتری به فرد وارد می کرد، اما طغیان به این راحتی ها اتفاق نمی افتد، ریشه های تاریخی (به شکل نمادینی خانواده) و ریشه های هویتی (به شکل نمادینی دین (خدا) ) نمی گذارند این طغیان به وجود بیاید، بنابرین طغیان گر بین دو نیروی متضاد می ماند، یا باید باختنِ خود را انتخاب کند (بردنِ خانواده، جامعه، خدا) یا از دست دادنِ خود. (انتخابِ فردیّت و از دست دادن هویّتی که زنده به خانواده، جامعه و خداست.) دو طرف وجود از دو سر با دو نیروی قوی به دو جهت مخالف کشیده می شوند، دو طرفی که هر دوش بدتر است.

فرد طغیان گر هویت خود را سلبی تعریف می کند، در نتیجه به شدت وابسته به همان دیگری است که آن را نفی می کند، بیزاری و باز به شکل نمادینی در لباس، رفتار و هر امری که به نوعی تجلی درون اوست، سعی می کند تا از آن چه قبلاً در آن می زیسته فاصله بگیرد؛ این است که مردمش نیز او را کم کم طرد می کنند یا بی ارزش می پندارند. واکنش طغیان گر چه خواهد بود؟ گوشه های تیز وجودش کند می شود و آرام تر و زیرپوستی تر حرکت می کند یا دوباره و بیشتر طغیان می کند؟؟... اگر می خواهیم طغیان گر به وجود نیاوریم، یک کار باید بکنیم، و یک کار باید نکنیم: 1- باید نظم موجود را عادلانه کنیم. 2- نباید سر کسی را کلاه بگذاریم. (اقناع، تربیت (به معنای خاصی از آن) و ...

بسیاری از جهت گیری های معرفتی، ریشه در عوامل غیرمعرفتی دارد؛ چنان که کسی می گفت اگر بدن بهتری داشتم، احتمالاً فمینیست نمی شدم، یا این جمله درخشان از نیچه؛ ریشه عقاید هر فیلسوف را در دفترچه خاطرات روزمره اش می شود پیدا کرد.

مردم افکن تر از این غول بیابانی نیست...

مدت ها بود فکر می کردم آیا ممکنه بستری چیپ تر از اینستا پیدا بشه؟! یعنی واقعاً امکان داره؟! و حالا می بینم امکان داره، بدم امکان داره، کلاب هاوس یک تنه همه رکوردها رو جا به جا کرد... پرهیز کنید از ضایع شدن عمرتون، اون چیزی که در کلاب هاوس اتفاق می افته، گفتگو نیست، ولگردیه با رنگِ بحث و فهم و این چیزا...

چون بدتری آمد به چشم، بد لاجرم محبوب شد...

* متوجهم که احتمالاً انتظار میره به عنوان پژوهشگر فرهنگی، تحلیل های عمیق تری از موضوع بدم، امّا فعلاً به قدری ناراحت هستم که فقط همین از دستم بر میاد. خلاصه که واقعاً سرکاریم، خیلی سرکاریم، عمره که با غفلت و بازی می گذره. 

خرده روایت های سلوک - 1

فاصله "درک" تا دریا زیاد نیست، پیاده 45 دقیقه. در راه رسیدن چند نفری از مسافرها به اشتباه می گفتند "همین که می گویند برو به درک! منظور همین جاست!" البته اشتباه فکر می کنند چون آن درکی که می گوییم منظورمان طبقات پایین جهنّم است، "درک" تا همین چند سال پیش اصلاً شناخته شده نبوده، جالب این که دلیلی هم برای آن می آورند؛ "چون کویر دارد و خیلی دور بوده، وقتی می خواستند جای دور و سخت بگویند، می گفتند برو به درک". این عادت مردم است و بد هم نیست، همیشه داستان درست می کنند و همه چیز را با همین داستان ها معنادار می کنند.

ساحل درک معروف شده به خاطر کویر زیبایش که به دریا می پیوندد، مردم درک بلوچ اند، خون گرم و بسیار مهمان نواز. ما غروب رسیدیم، هوا گرم بود و شرجی. ردّ عرق بر روی لباس هایمان نمک بسته بود. جوان تر ها کنار ساحل دو تا میله گذاشته بودند و والیبال ساحلی بازی می کردند. پهن شدیم همان جا روی شن ها به هوای دیدن بازی شان. خیره خیره نگاهشان می کردم و 10 ثانیه ای نگذشته بود که یکی گفت "بازی می کنی؟!"

بازی صمیمی، جدی و سخت بود. داور هم داشت، نوجوانی تپل با چهره ای سوخته که مجدّانه امتیاز دو تیم را می شمرد و وقتی یکی به 15 می رسید، دستور خروجشان از زمین را صادر می کرد. بلوچ ها عجیب حرمت میهمان را دارند. دو سه نفری رفتند، هوا تاریک شد اما بازی ادامه پیدا کرد، واقعاً خسته شده بودم. گفتم از برادری شما سپاس گذارم و با اجازه تان دیگر بازی نمی کنم، گفتند مشکلی نیست، ما به خاطر شما بازی را ادامه دادیم وگرنه خیلی زودتر باید می رفتیم...

سفرنامه نویسی و سلوک در اینستا!

چهار سال پیش به طور اتفاقی صفحه هدی رستمی در اینستاگرام را دیدم، چند ماهی عمیقاً درگیرش بودم، مطمئن بودم یک جای کار می لنگد، شاید اولین تجربه جدی مواجه من با یک مسئله واقعی بود. بعد از 4 ماه، یک متن بلند و بالا راجع به آن نوشتم که شاید اولین یادداشت مهم من بود، (بعدها خلاصه آن نوشته را در وبلاگ گذاشتم، اینجا می توانید ببینید.)

مسئله ای که در ابتدای امر درباره صفحه هدی رستمی برای من مسئله برانگیز بود، حجم بالای علاقه ها و حسرت ها و غبطه هایی بود که در کامنت ها می دیدم، سبک زندگی هدی یا بهتر بگم بازنمایی هدی از زندگی خودش، به شدت تحریک کننده و حسرت زا بود، روحِ سفر دیدنِ دیگری است و سفرنامه همین کار را می کند، وقتی سفرنامه شاردن را می خوانید، شاردن یک دوربین به دست دارد که به طرف مردم و موقعیت ها و ظاهرها و باطن ها است، شما را به ایستادن در کنار خودش و دیدن این مناظر دعوت می کند، امّا در شبه سفرنامه های که هدی منتشر می کرد، گویی دوربین به سمت او بود، نه بیرون و دیگری، در واقع ما هر چه بیشتر هدی را می دیدیم در مناطر مختلف، در کنار آدم های مختلف، دوربینی نه در دست هدی به سمت دیگری هایی که در سفر به آن ها برخورد می کند، بلکه دوربینی به سمت هدی در زندگی پرفرازونشیب و عجیب و غریبی که تجربه می کند.

البته این موضوع را نمی شود و نباید کنشی درک کرد، لااقل بخش زیادی از آن نه مربوط به مکانیسم های روان شناختی، بلکه الگوهای ساختاری فضای مجازی، عصر مدرن و علی الخصوص اینستا به عنوان تجلی آن هستند که چنین ساخته و پرداخته می کنند، (در همان متن سعی کردم مفصلاً به این موضوع اشاره کنم، هر چند الآن به نظرم ناپخته می رسد و جای تعمیق خیلی خیلی بیشتری دارد.)

دیدن صفحه هدی و نوشتن آن متن دقیقاً همراه بود با آغاز سفرهای خودم، من هم مانند خیلِ بسیار هم نسل هایم، شیفته دیدن مردم و تفاوت هایشان در دور و نزدیک بودم، در این سه سال و اندی، تا توانستم فرصتِ خدادادِ تجرّد را غنیمت دانستم و با همراه همیشگی رکوردر، و یک دوست همپا و دوربینش، با کوله پشتی و وسایلی که هر بار از این و آن قرض گرفته می شد، رفتم.

من با انتشار و زکات و این حرف ها مشکل ندارم طبعاً، امّا به نظرم اینستا آن جایی نبود (و نیست) که باید. این روزها در حال جمع آوری خاطرات و تحلیل ها و گفتکوهای مکرّر هستم تا به لطف پروردگار کتابی آماده شود. به نظرم الگوی ایده آل هنوز همان کتاب است، جایی که با خیال راحت بشود مفصّل گفت و نترسید. جایی که صبر و حوصله باشد و انتظاری برای بازخوردِ آنی و ترند شدن نباشد.

من هنوز بر حرف خودم هستم، اینستا خوراکی چند خطی آماده می کند و بالتبع آدم هایی نازک و نه قطور تحویل می دهد، (و این فقط یکی از مسائل عدیده آن و دوستانش است.) با همه این حرف های بعد این سفر آخری، به دلایلی تلاش می کنم تا ببینم می شود مدل کم آسیب تری در اینستا ارائه داد؟؟ اگر علاقه به سفر و مردم و فرهنگ ها و قصه ها و ماجراهایشان دارید:

https://www.instagram.com/solouk.safar/

پ.ن: اگر چه نظرم بعد این همه سال، بسیار و بسیار تغییر کرده و اگر الآن قرار باشد دوباره راجع به هدی و صفحه اش نقدی بنویسم، یحتمل چیزی کاملاً متفاوت با قبلی از آب دربیاید، ولی راستش هنوز آن متن را خیلی دوست دارم! مثل بچه ام می ماند، مخصوصاً این که اولین بار بود چنان حسی عمیقاً درگیرم می کرد و در نتیجه اش من به مطالعه و فکر وادار می شدم.

پ.ن 2: بزرگترین اشتباهم در آن متن این بود که از دوباتن کمک گرفتم!! یعنی می خواستم با دسته، خودِ چاقو را ببرم! زهی خیال باطل!

مرد کاهگلی

مسعود می گفت نمی دانم مهرعلی کی تصمیم گرفت مهر آخر فامیلش را بردارد و بگذارد اول اسمش، اما الآن اگر در روستا بگویید علی یعقوبیان مهر چند ثانیه ای برّ و برّ نگاهتان می کنند و می گویند مهرعلی را می گویی؟! مهرعلی و مسعود زندگی در شهر را کنار گذاشتند و به روستا رفتند، نه شبیه خیال پردازی های رمانتیسیتی و فانتزی مآبانه، آن ها انتخاب کردند، بعد از این که همه سختی ها و محرومیت ها را دیدند، اگرچه من در نهایت با تصمیمشان و در یک سطح خیلی کلی تر با ایده شان مخالفم، امّا دلیل نمی شود روحیه و کارشان را تحسین نکنم.

دروغ چرا، شاید بار اولی که به حاجی بیگی آمدم و مهرعلی را دیدم، در دلم گفتم از آن هایی نیست که من خوشم بیاید، فکر کردم سطحی است، اورجینال نیست، اما حالا که تقریبا یک سالی می گذرد و بیشتر و بیشتر به حاجی بیگی رفت و آمد کردم، برای خیالات خام خودم متاسفم و البته از تغییرشان خوشحال. مهرعلی اگرچه کارها را درست انجام می دهد، خانه های اهالی را تعمیر می کند، به نظم خانه حساس است، غذا درست می کند و واقعا هر کاری از دستش بر می آید، اما ارزش اصلی او این ها نیست.

مهرعلی بیشتر از آهن ها و چوب ها و خانه ها و "عروسک" ها (و قصه هایشان) و قالی ها و ... به "آدم" ها توجه می کند. اگر یک روز بگویی حال کار نداری، درک می کند، خواهرزاده هایش را با همه شر و شوری ها درک می کند، مادرش را درک می کند و مراقب احوال اطرافیانش است. مهرعلی به شدت متعهد است، خود را پیامبر روستا نمی داند، در کنار و هم عرض اهالی است، بنابرین طبیعی است که گاهی با یکی جروبحثش هم بشود. این یعنی روستا، روستا مکان اولویت آدم ها بر چیزهاست، آدم ها بر سنگ ها، بر چوب ها... اگر کاهگل و عروسک و ... هم اهمیتی دارند، در نهایت برای زندگی و حال بهتر و رقیق تر همین آدم هاست. در نتیجه نه نتیجه کار، که شدن و صیروریت کار اهمیت دارد.

توسعه (شهر) در برابر آبادانی (روستا)، یک ایده آل گرایی شی واره دارد، اتمام کار مهم است، کار باید به بهترین و اثرگذارترین و بهره ور ترین شکل ممکن اتفاق بیافتد، ولو به قیمت خرد شدن و رنجیدن و تحت فشار بودن آدم ها. از کجا می فهمیم در کار آبادانی روستا موفق شده ایم؟ اگر نزدیک ترین افراد شما، تحت فشار فعالیت های شما هستند، شما هنوز روستایی نشده اید، آبادانی روستا، نرم و منعطف است، نه سخت و زمخت، روح آبادانی روستا کاهگلی است، اگر مثل سیمان سفتیم، در دل روستا، شهری هستیم.

توسعه حتی اگر دورها و دیگران را خوب کند (که در نهایت نمی کند)، خود و نزدیکان را می خراشد و با بی توجهی از کنارشان یا شاید حتی از رویشان، رد می شود. مهرعلی، خودآگاه یا ناخودآگاه، در اولویت بودن انسان ها و احوالاتشان را درک کرده و بیشتر از طرح های توسعه روستایی، به دنبال دل هاست. حتی اگر نتواند با ادبیات علمی و نظرپردازانه بیان کند، حتی اگر ایده پردازی درجه ۱ نباشد، حتی اگر ارائه دهنده ای قهار و فریب دهنده ای ممتاز نباشد، اما روز به روز بیشتر همانی می شود که باید باشد، مهر و علی.

فرشته اش به دو دست دعا نگه دارد...

پ.ن: داستان جالب مهرعلی و مسعود و روایت های آن ها از زندگی روستایی را حتماً در اینستاگرامشان دنبال کنید، اما حتی بعد از دیدن همه پست ها هم، درکی از زندگی آن ها در آن شرایط و سختی ها، مشکلات و لذت هایش نخواهید داشت.

آغوشِ مادرانه حقیقت یا آزادی؟

آزادی، همواره متضمن نوعی بی تعلقی است، و فاصله زیادی بین بی تعلقی و معلق بودن نیست، شاید کوشش در راه آزادی مطلوب ما باشد، اما لحظه رسیدن به آن، شدیداً دهشتناک است. درست از همان لحظه رسیدن به آزادی، ترس و فرار از آن شروع می شود. برای آزادی باید تلاش کرد و به آزادی نباید رسید. آزادی نقطعه تعلیق است. شخص آزاد، دلهره ای عمیق و شدید را تجربه می کند، جامعه آزاد نیز همین طور. ماندن در موقعیت آزادی، کوششی قهرمانانه می خواهد، تن در ندادن به قدرتِ شدیدِ جاذبهِ لحظهِ در آغوش بودن، مستلزم یک کشمکش همیشگی درونی است؛ چنان که کسی قصد کند بر خلافِ جهتِ جاذبه یا بهتر بگویم، خلافِ جهتِ حرکتِ امواج سیل آسا، -به تنهایی- دست و پا بزند. آزادی شبیه حرام زادگی است، بودنِ بدونِ مأمن.

شدیدترین آدم ها و خطرناک ترین آدم ها و نزدیک ترین آدم ها نسبت به جزمیت، همان هایی هستند که به آزادی نزدیک ترند یا تجربه آن را داشته اند، چون حس کرده اند که رهایی علیرغم همه واحسرتاهایی که مردمان در فراغش سر می دهند، چه بی وزنیِ مخاطره آمیزی است، آن ها حاضرند برای دور کردنِ این افریته شوم، بهای گزاف پرداخت کنند، شدیدترینِ ترس ها همین است که آدمی به خود بیاید و ببیند در هیچستانِ هزارِتویِ ناکجاآباد، رها شده و سرگردان است، نه آمده و نه مقصدی برای رفتن دارد، چنین است که اگر هم حرکتی می کند، صرفاً از رویِ نماندن است، امّا می داند به آن جا هم که برود، باز همین حال تکرار می شود، پس مقصد فعلی هم قدرت چندانی برای امنیت بخشی ندارد.

من فکر می کنم کسانی که شدیداً دلباخته قطعیت اند، ترسی عمیق همه وجودشان را در برگرفته است، ترس از ارتفاع، ترس از مععلق شدن، ترس از روی هوا رفتن و روی هوا دیدن همه چیز، این اندیشه بسیارخطرناک و سهمگین که مکناد اگر صادقانه بنگرم، آن احتمالِ -اگرچه اندک ولی شومِ- معلق بودن همه چیز درست باشد؟! این ترس و این احتمالِ خفیف ولی همیشگی و عمیق، آن قدر هراسناک است که موجب شود بسیارِ انسان ها، چنان طفلِ معصومِ گمشده ای، شدیداً دویده و به آغوش مادرِ حقیقت پناه ببرند و خود را در آن آغوشِ سرشار از امنیّت، با نیرویی هر چه بیشتر، بفشارند.

همین است که محتمل ترین آدم ها نسبت به جزمیت، کسانی اند که -لااقل بالقوه- درکی از آزادی و مخاطرات آن دارند، به آزادی نزدیک ترند و هر لحظه خطرِ آن را احساس می کنند. آزادی گاهی انتخاب نمی شود، بلکه هجوم می آورد. اگر آزادی همسایه شد، سایه اش بر حیاط خانه دیگری نیز می افتد و بویِ دلفریب و در عین حال دلهره آورش حس می شود. نزدیک شدن به آزادی، نزدیک شدن به همان صدای دهلی است که حقیقت، زندگی، فرهنگ، جامعه و بسیاری دیگر انسان را از نزدیک شدن به آن برحذر می داشتند. اگر آزادی واقعاً نزدیک شد، احتمالاً بیشتر افراد تمهیدی برای دور کردنش می اندیشند. قابل درک است که از دل کشورهایی در دلِ اروپا، مجذوبان به داعش پیدا شود.

همچنان ما نیز بسیاری را در اطرافمان دیده ایم که گویی خود انتخاب کرده اند بی چون و چرا تبعیت کنند، مرید باشند، مجذوب شوند و به هر گونه اغوایی که لباسِ فرهنگ، رشد، توسعه، دین یا ... به تن دارد، تن در دهند. در این موقعیت هر چیزی که به هر بهایی، آزادی های بالقوه یا بالفعل را سلب کند و آدمی را به همان محدوده کوچک و امنِ آغوش گونه ببرد، غنیمت است. فراهم کردنِ امنیّت کاذب به هر وسیله ای، علوم طبیعی، قطعیت های اثباتی و ایده علم، عرفان، گروه های سیاسی رادیکال، جنبش های بنیادگرای دینی، نظام های سلطه گر و اقتدارگرا یا ...

قطعیت ها، کنش ها، پیش رفتن ها، آرام گرفتن ها، آغوش ها و در یک کلمه مادرها، شدیدترین نیروی جاذبه در عالم را دارند. به نظر من همیشه باید در موقعیتی دوگانه، در خوف و رجا نسبت به آزادی بود. آزادی ناب یعنی نیستی، یعنی مهیب ترین نیروها علیه زندگی، یعنی وجه سیل آسا و دیونیسوسی هستی و البته نه باید چنان مهندسان، دانشمندان، مریدان و ... خود را تمام و کمال در خدمت زنجیرهایِ امنیت قرار دارد. چنان پرندگان باید بود، پرواز می کنند و البته فرود می آیند، لانه ای دارند که نقطه ثقل حرکت آن هاست، اما این لانه مانع از پریدن و حتی مهاجرت آن ها نیست، چه این که لانه را می توان باز جای دیگری ساخت. به هر ترتیب هرگز نباید بدون لانه بود و هرگز نباید لانه ها را با سیمان درست کرد تا شدیداً گرم و مطبوع شود.

اثبات گرایی و چیرگی بر دشمن فرضی

خوب به خاطر دارم که در ترم اول تحصیل، جمله عجیبی از دکتر فیاض شنیدم که حال معنای آن را به خوبی درک می کنم. دکتر فیاض می گفت حوزه های علمیه -همچون دانشگاه- دچار اشرافیت هستند! آن موقع گمان می کردم منظور از اشرافیت، ثروت مندی و تجمل گرایی در زندگی اقتصادی است، در ذهن خود به حرف دکتر خندیدم و کمی پیروزمندانه گفتم شما اصلاً روحانیون را نمی شناسید وگرنه نمی گفتید دچار اشرافیت شده اند! دکتر گفت هر کس که مسئله اش، مسئله مردم نباشد، اشراف است و به همین معنا، حوزه و دانشگاهِ ایران اشرافیت معرفتی دارند، دانشگاه اشرافیت معرفتی اش در نسبت با جغرافیا است، چرا که مسائل و دغدغه اش، در بعد جغرافیا نه متناسب با بوم و موقعیت ما، بلکه در نسبت با غرب شکل می گیرد و حوزه نیز معضل اشرافیت معرفتی در بعد تاریخ دارد؛ مسائلی که دغدغه امروز حوزویان است، مربوط به سال ها و در برخی موارد قرن ها پیش است؛ دانشگاه اشرافیت معرفتی مکانی و حوزه اشرافیت معرفتی زمانی دارد... امروز حدوداً هفت سال از آن ماجرا و از آن حرف می گذرد و هر چه جلوتر می رویم، بیشتر به عمقِ نظر دکتر فیاض پی می برم.

آن چه در پست مطالعه می کنید، بخشی از متن اصلی است. برای دانلود متن کامل ایجا کلیک کنید.

نکته اساسی و قابل تأمل در این میان، تصور این دوستان، از غرب است. این که ما غرب را هنوز پوزیتویست بدانیم و با نقد آن، خیال کنیم دشمن دیرینه را شکست داده ایم، تصوری خطرناک و البته گمراه کننده است. اثبات گرایی و نقد آن که اکنون یکی از دغدغه های جدی دوستان تبدیل شده، مدت هاست منقضی شده، و البته به نظر حقیر، آن چه در این کشکمشِ با دشمن فرضی اهمیت دارد، نه بعدِ معرفتی آن، بلکه بعد کارکردی آن است. نقدِ اثبات گرایی (که البته قابل نقدترین و ساده ترین رویکرد هم برای نقد است!) حال دستاویزی شده که توهّم حضور در متن علومِ انسانی و دعواهای آن را برای حوزویان ایجاد می کند و بیشتر کارکردِ خودقوی پنداری و زمین زدن دشمن دارد، اما افسوس که این دشمن قرن ها پیش در خود غرب شکست خورده بود، و قوطی ای که درش بارها باز و بسته شده بود، باز کردنش نه هنری دارد، نه افتخاری و نه البته اهمیت و اولویتی...

آن چه در پست مطالعه می کنید، بخشی از متن اصلی است. برای دانلود متن کامل ایجا کلیک کنید.

 

دیدن این فیلم می تواند گمراه کننده باشد.

اخیراً که سیل آثار به ظاهر انتقادی-سیاسی و شبه عدالت خواهانه زیاد شده، مثل دیدن این فیلم جرم است، آقازاده، دادستان و ... باید بیشتر دقت کرد و فریب نخورد!

اگر این آثار واقعا به دنبال انتقاد هستند، نباید مسئله ها و چالش های اساسی نظام رو مثل این که ایده ای برای آینده خودش نداره، مثل این که تکلیفش با جهان هنوز مشخص نیست، مثل این که استراتژی بلند مدت اقتصادی و فرهنگی نداره، و ... و ... رو تقلیل بدن به خوردوبرد چند تا آقازاده و سلطانِ فلان و سلطانِ بهمان...

البته این بیشتر تقصیر عزیزان شبه منتقد و موسوم به عدالت خواه هست که سطحِ مواجهه و انتقاد رو نازل کردن و تقلیل دادن به فیش حقوقی و تعداد املاک و ... و بدین ترتیب موجب خوشحالی ساختارِ معیوب گشته و بهترین راهِ فرار  رو براش مهیا کردند تا از خدا خواسته بگه بله!! دقیقا!! یک عده از مشکلات که تقصیر آمریکا بود و یک عده دیگه اش هم تقصیر همین آقازاده ها و سلاطینه، بنابرین شروع به آقازاده تراشی و سلطان تراشی کنه برای انداختن بارِ مسئولیت ها بر دوش اونا و تخلیه روانی بار خشونت و نارضایتی مردم بر این افراد.

پ.ن: مشخصه که من طرفدار حقوق نجومی و ژن برتر و ملک و املاک و این چیزا نیستم، میگم این ها مسئله اصلی نیست و نباید اولویت ها چه در ارزیابی و چه در نشانه گیری و چه در انتقاد و ... جا به جا بشه.

آدم ها چهار دسته اند...

آدم هایی که وبلاگ دارند و به شبکه وسیع مخاطبان متصل نیستند، حقیقتاً از آن هایی که اینستا دارند، به مراتب جدی تر و «سرشان به تنشان می ارزه» تری هستند.

آدم هایی هم که مثل من هم وبلاگ دارند و هم اینستاگرام، فکر کنم خیلی آدم های بی شرفی باشند، یحتمل.

البته یک عده هم هستند با این که وبلاگ دارند، ولی عملاً انگار اینستا دارند، یعنی فقط کمی شکل و شمایل کار را تغییر داده اند، اما همچنان به شبکه عظیم و وسیع مخاطبان متصل اند و هر گونه احوالات درونی و بیرونی خود را با پرداختی مرموزانه و جلوه گر، منتشر می کنند و ... این عدّه آخر حتی از گروه قبلی (که بنده هم افتخار عضویتش را داشتم)، ناتو ترند!

تکلیفِ سه دسته مذکور که مشخص شد، فقط می ماند آدم هایی که فقط اینستا دارند که راجع به آن ها چیزی نمی گویم، چون خیلی به تحلیل و قضاوت شدن، ارادت ندارند و این روزِ عیدی نمی خواهم دلِ کسی را بشکنم، این جماعت هم که زود به تیریشِ قباشان بر می خورد و هیچ بعید نیست فِرتی بروند استوری کنند: دُنت جاج می! اُنلی گاد کَن جاج!!

در پست قبلی گفتم که من بهترین روان درمانگر تحلیلی در جهان هستم، ولی یادم شد بگویم با حفظ سمت، بهترین پیشگو و فال بین جهان هم هستم، بنابرین خاطرنشان می کنم، گروه اول فقط با گروه اول می تواند ازدواج کند، گروه دوم با گروه اول و گروه دوم می تواند ازدواج کند؛ (شاید بگویید حرفت تناقض دارد و خودت گفتی گروه اولی ها نباید با این ها ازدواج کنند، پاسخ خواهم داد من مسئولِ رفعِ تناقض های عالم نیستم، من فقط پیشگویی می کنم فرزندم!) گروه سوم هم کلاً با هیچ گروهی ازدواج نکنند بهتر است. راجع به گروه چهارم اگرچه قول دادم قضاوتی نکنم، ولی گفتن آینده که قضاوت نیست! بنابرین ...

آیا می دانستید من بهترین روان درمانگر تحلیلی و با حفظ سمت بهترین روان درمانگر اگزیستانس در شمال شرق کشور هستم؟!

مغازه ای توی محله ما بود و هست، دبستان که بودم بعد از «گل کوچیک»، «آقاگل»، «دیدنا»، «آجربازی»، «تَبَرَک» و «خَرپلیس» و ... می رفتیم ازش نوشابه و -به قول مشهدی ها- کِیس (کیک) می خریدیم. سرظهرها هم گاهی به عنوان فرزند ارشد خانواده، وظیفهِ خطیرِ خریدِ ماست یا نوشابه به عهده من بود از همون مغازه که بهش می گفتیم «بقّالی». البته بابام کلاً مرامش این بود که خریدهای اصلی رو، می رفت عمده از مصلّی (بورس عمده فروشی مواد غذایی مشهد) می خرید، این خرید از بقّالی محلّه در حد همین نوشابه و ماستِ گهگاهی بود. بعد از یک مدّتی این «بقّالی» محلِّ ما که صاحبش نسبت به سایر بقالی های محل، خیلی جوون تر بود، اسمش رو گذاشت «سوپر». از همون موقع ارج و قرب خاصی تو ذهن من پیدا کرد! اگرچه تغییر زیادی در اجناس مغازه ایجاد نشد، ولی انگار فرق داشت که بری از «بقّالی»، نوشابه بخری یا بری سوپر...

بعدتر ها که اون چند تا بقّالی دیگه هم، عنوان فاخرِ «سوپر» رو برای مغازه شون انتخاب کردن، «سوپر»ی که من ازش خرید می کردم و صاحب جوونی داشت، تابلوش رو تغییر داد و شد: «سوپرمارکت»! البته باز هم ابعاد مغازه همون بود و اجناس هم همون، اما خداییش لااقل در ذهنِ منِ نوجوون، سوپرمارکت از سوپرِخالی! خفن تر بود! و این سیکل دوباره تکرار شد، بقیه سوپرها محل هم شدن سوپرمارکت و الآن که این چند خط رو می نویسم، اون «سوپرمارکت» تبدیل شده به «هایپرمارکت»! و البته یک مقداری هم خرج دکورش کردن و به جای تک تک و هیس، چند تا شکلات و آدامس خارجی هم گذاشتن جلوی ویترنش کنار دخل، البته برای ما که خیلی فِنتی نداشته، چون هنوز گاهی داداش کوچیک ترم میره ازش برای ناهار یک نوشابه و ماست می خره، خریدهای کلی و اساسی تر هنوز هم با سخت گیری پدر، از همون مصلّی انجام میشه و البته گاهی هم بابام می سپاره تا من برم...

این چند روز به طور اتفاقی چند تا صفحه اینستاگرام چک کردم دیدم اون بالا تو بیوشون نوشته: «روان درمانگر تحلیلی!» یا «روان درمانگر اگزیستانس!»... اولین مطلبی که در واکنش به این عناوین به ذهنم می رسید این بود: جووون بابا جووووون!) می دونید خیلی یادِ بقالی های سابق و هایپرمارکت های فعلی محله مون افتادم! همون بود قشنگ! فقط به جای برایان تریسی و دوستان، فروید و نیچه گذاشته بودن جلوی ویترینش!! به جای کلیدواژه «موفقیّت»، کلیدواژه «معنای زندگی»، به جای چند تا چیز دیگه هم، چند تا چیز دیگه!...

خلاصه که روان درمانگران تحلیلی! روانکاوانِ اگزیستانسیال! تراپیست های خفنِ متخصص در زندگی و مخصوصاً معنای آن! روانشناسان موفقیت سابق! زردهای ناصادق! مایل به قهوه ای ها! الهام بخشان برنامه ریزی به سبک بولت! ما رو سیاه نکنید ؛)  

(خدایی خودمونیم چه قدر برچسب زدم به بندگان خدا) ولی جدا از شوخی، جامعه ای که عمق نداشته باشه، هر روز بازی یک عده رو می خوره، یک روز با 100 راز موفقیت و قورباغه ت را قورت بده، گولش می زنن، یک روز با اسم قانون جذب و راز و انرژی و کارما و اشو، یک روز هم با دوباتن و یالوم و مجتبی شکوری! فردا هم احتمالاً با نیچه و هایدگر و چگونه با هایدگر، روابط عشقولانه خود را خوب کنیم؟! «عصر روانشناسی» هم کم کم رو به اتمام هست و متاسفانه «عصر روانکاوی» (یا شاید هم «روانکاوی نمایی» یا ترکیبی پررو از هردوشون) فراروی ما!

این گوی و این میدان

 

یک عمر در مدرسه و دانشگاه، علیه امتحان هایی که «شبه اساتید» طرح می کردند، غر زدم و این آخر کاری ها هم که دست به اعمال انتحاری می زدم! (در این پست ببینید.) حالا زمونه چرخید و سعی کردم، شبیه همون چیزی نباشم که خودم مخالفش بودم :)

 

برای دانلود، روی هر لینک کلیک کنید.

 

 

امتحان نوبت اول جامعه شناسی / پایه دهم

 

امتحان نوبت اول جامعه شناسی / پایه یازدهم

 

امتحان نوبت اول تفکر و سبک زندگی / پایه هفتم

 

یلدا مبارک عشقم... :)

3 روز بود که از اتاقم تکون نخورده بودم. به نظر من که فقط با یک بی خیالی ممتد می شد این چند روز تنهایی رو رد کرد، از همون نوعی که این دوست سرخوشمون «محمد» داره، ظهری با شنگولی خاص خودش اومده بود اتاق، می گفت بریم باغ کتاب! منم که مثل جنازه های نیمه جون پرت شده بودم یه گوشه گفتم آخه بابات خوب! ننه ت خوب! آخرین شب پاییز، اونم جمعه، کی دل و دماغ داره بره اون سر شهر، باغِ کتاب، دیمبل و دیمبو بشنوه؟! گفتش انار میدن بیا بریم! گفتم برا منم بیار!

*

بعد نماز مغرب رفتم سلف، بشقاب ماکارانی رو گرفتم و تمام سلفو یه دور زیر چشمی رد کردم، دریغ از یک آشنا! پس من شیش سال تو این دانشگاه چه غلطی میکردم؟! پس دوستای من کجان؟! صَرفِ شام در زاویهِ نامانوس سلف، با همراهی تلگرم گذشت. اومدم اتاق و قبلش از بوفه تدارکات لازم برای ویژه برنامه شب یلدا آقاصابر رو خریدم؛ چیپس و ماست موسیر و لیموناد و تک تک. (جای اسماتیز خالی بود حقیقتاً) فیلم «فهرست شیندلر» رو هم بعد از وَر رفتن با زیرنویس پِلِی کردم. مشکل زیرنویس با فونت های عجیب غریب اینقدر برام عادی شده که میرم تو گوگل میزنم مشکل زیر... خودش با رنگ بنفش میاره دیگه. فیلم خوبی بود، تقریباً 4 دقیقه ای ازش دیدم؛ تلاش مذبوحانه برای بانشاط بودن. صفحه لب تاب رو بستم و سرم رو چند ثانیه ای تو متکی فرو کردم. (در ماست موسیر هم باز مونده بود، یادم رفت ببندمش، الان که می بینم پر از پرز فرش شده، ایششش) همون لحظه نوتفیکشن خبر فوری تلگرام اومد که شنبه و یک شنبه دانشگاه های تهران تعطیل شدن، اه. برا اولین بار از شنیدن خبر تعطیلی ناراحت شدم. کاش رفته بودم مشهد، کاش لااقل تعطیل نمی شد بچه ها برمیگشتن. یه فوتبال که بریم بزنیم دیگه؟!

*

با همین شلوار توخونه ای اومدم بیرون، کنار کتابخونه دانشگاه، همون جایی که همیشه میرم، زیر بید مجنون، اون نیمکت فلزی که الان تو زمستون یخ می زنه باسنت تا می شینی روش!! یه ربعی گذشت. اهنگ گذاشتم، مداحی گذاشتم، دعای سمات هم ریا نشه گذاشتم. یه چند دقیقه ای هم سکوت به احترام آخرین شب پاییز. از اون سرِ دانشگاه سر و کله محمد پیدا شد که کشون کشون هیکل چاقالوش رو می کشید رو زمین و می اومد. بازم داشت با همون لبخند مزخرف دوست داشتنی ش می خندید و از همون دور به نشونی خوشحالی ادای رقص در آورد! کاش روح فقید رئیس دانشگاه می دید که چه دسته گلهایی تربیت کرده! نزدیک تر که شد یه انار از تو پلاستیکی که اون دست دیگه اش بود درآورد و برد بالا تا قشنگ ببینم. خنده م گرفته بود از این دیوونه...

یلدا مبارک :)

نوشته شده در 30 آذر 1398

فاصله رائفی پور تا فتوره چی؛ تأملی در دوردور معرفتی و اندیشمندان اینستاگرامی

اندیشمندان اینستاگرامی خواسته یا ناخواسته باعث سوهاضمه می شوند، چون احساس سیری به وجود می آورند (همان سیری کاذب)، مثل شکلات قبل از ناهار. کارکرد دخانچی، فتوره چی، خراسانی، آرانی و و و تفاوت چندانی با رائفی پور، پناهیان و عباسی ندارد، هر دو طیف، سوهاضمه ایجاد می کنند، هر دو طیف احساس سیری می آورند، احساسِ لذّت بخشِ بودن در متنِ اصلی، احساس قرار گرفتن در ‎بازی، و هر دو فریبنده و اغواگرند. شبیه همان کاری که آلن دوباتن با فیلسوفان بزرگ و اندیشه هایشان می کند.‎‎‎‎‎‎‎‎‎‍‎ تقلیل و بریدن دست و پای اندیشه و کوچک کردن آن، به قدری که در تابوت کوچک اینستاگرام و 240 کارکتر توییتر جا شود، خطرناک ترین نوع ذبح و ارباً ارباً کردن چیزهاست. اصولاً چیزهای جدی و اصیل، ارزشمندتر از آن هستند که به این راحتی ها به کسی پا بدهند. عناوینی مثل «طعمِ بزرگان!» و «هایدگر در 3 جلسه!» مرا بیشتر یادِ کاشت مو در نیم ساعت یا کتاب های زرد و بنفش و صورتی و در نهایت قهوه ای روان شناسی های موفقیت «با ما خیلی پولدار شوید.» می اندازد. دقیقاً همان رائحه اغواگرایانه ای که در عنوان کتاب های زرد و قهوه ای موفقیت هست، در توییت های فتوره چی و جلساتِ «طعمِ بزرگان!» به مشام می رسد، همان منطق، همان الگو، البته برای مخاطبی احتمالاً فرهیخته تر!

آن چه در پست مطالعه می کنید، بخشی از متن اصلی است. برای دانلود متن کامل ایجا کلیک کنید.

اینستاگرام  و پست ها و استوری هایش و آن 280 کارکتر کذایی می توانند فرصت باشند اگر «ایده» ای را برای ما مطرح کنند و آنونس فیلم باشند. آنونس کارکردش دو چیز است، اول اینکه جذابیت ها و خوبی های فیلم را نشان می دهد تا ما را تهییج کند به دیدنش و از آن مهم تر این نکته مهم را به ما گوشزد می کند که ما این فیلم را ندیده ایم، دیدن آنونس دقیقاً به دلیل ندیدن فیلم است...

آن چه در پست مطالعه می کنید، بخشی از متن اصلی است. برای دانلود متن کامل ایجا کلیک کنید.